Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu

Academic language of instruction by students in Polish higher education: a contrastive analysis of female and male discourse in presentations

Grzegorz Wlaźlak — 2025-04-01

Przedmiotem zainteresowania niniejszego artykułu jest analiza zróżnicowania genderlektów żeńskich i męskich w obszarze języka polskiego, a dokładnie dyskursu akademickiego używanego w prezentacjach wygłaszanych przez studentów szkół wyższych. Analiza opiera się na materiale badawczym zebranym za pomocą ankiet i obserwacji przeprowadzonych wśród studentów, a także wywiadów z wykładowcami. W pierwszej części skoncentrowano się na przedstawieniu wiedzy teoretycznej z zakresu socjolingwistyki i analizy dyskursu. Następnie przedstawiono metody wykorzystane do pozyskania danych badawczych. Zebrane dane zostały przeanalizowane i zestawione z ustaleniami wcześniejszych socjolingwistów w celu sprawdzenia, czy w dyskursie akademickim istnieją jakiekolwiek różnice między mową kobiet i mężczyzn.

ChatGPT 3.5 jako narzędzie wspomagające tworzenie konspektów lekcji języka angielskiego wśród dorosłych uczniów

Natalia Szkop — 2025-04-01

Artykuł analizuje potencjał ChatGPT 3.5 jako narzędzia wspierającego proces tworzenia konspektów lekcji języka angielskiego dla dorosłych. Badanie skupia się na generowaniu dwóch konspektów na poziomie zaawansowanym (B2) za pomocą wspomnianego modelu językowego oraz ocenia ich zgodność z kluczowymi elementami dobrego konspektu lekcyjnego, jak przedstawione przez H. Komorowską i J. Harmera. Jak pokazują wyniki badania, pierwszy konspekt cechuje się szczegółowością, jednak brakuje w nim adekwatnych metod oceny postępów uczniów oraz analizy potencjalnych problemów. Z kolei drugi konspekt, mimo pewnych zalet, wykazuje istotne braki, takie jak nieprecyzyjne określenie celów lekcji i brak szczegółowego opisu zadań oraz materiałów dydaktycznych. Wnioskiem z przeprowadzonego badania jest możliwość wykorzystania ChatGPT 3.5 do wspierania procesu tworzenia konspektów lekcyjnych, jednak konieczność dokładnego formułowania promptów i weryfikacji generowanych treści przez nauczyciela jest niezbędna w celu zapewnienia wysokiej jakości materiałów dydaktycznych.

Rola analizy elementów syntaktycznych w rozwijaniu specjalistycznej kompetencji językowej

Eliza Borczyk — 2025-04-01

Celem niniejszego artykułu jest zbadanie roli analizy elementów syntaktycznych w procesie rozwijania specjalistycznej kompetencji językowej na poziomie akademickim. Kompetencja ta jest kluczowa dla efektywnej komunikacji w dziedzinach takich jak nauka, technologia, medycyna czy prawo. Znajomość specyficznych struktur syntaktycznych, które charakteryzują teksty specjalistyczne, pozwala na precyzyjne i jasne przekazywanie informacji.

W artykule ukazano, w jaki sposób analiza syntaktyczna może wspierać nauczanie języków specjalistycznych, umożliwiając studentom lepsze zrozumienie zaawansowanych konstrukcji językowych. W tym celu posłużono się wynikami pracy projektowej studentów lingwistyki stosowanej, na przykładzie języka włoskiego. Ich badanie obejmowało identyfikację typowych dla danej dziedziny struktur zdań, między innymi, takich jak strona bierna, nominalizacja, elizja oraz specyficzne użycie implicytnych form czasowników. Badania pokazują, że umiejętność rozpoznawania i stosowania tych elementów syntaktycznych jest niezbędna dla osiągnięcia biegłości językowej w kontekście specjalistycznym. Ponadto, znajomość specyficznych konstrukcji syntaktycznych ułatwia naukę terminologii oraz złożonych pojęć, co jest niezbędne dla efektywnego pisania i mówienia w kontekście akademickim.

Enhancing acquisition of technical vocabulary: an intervention with secondary school students

Natalia Pająk — 2025-04-01

Nauka słownictwa technicznego może stanowić wyzwanie, ponieważ jest ono często nieznane w pierwszym języku, używane rzadko i dlatego trudne do zapamiętania.

Celem badania było odkrycie technik usprawniających zapamiętywanie słownictwa technicznego wśród uczniów szkół średnich, poprzez oferowanie dostosowanej, opartej na badaniach interwencji zaprojektowanej w celu maksymalizacji możliwości uczenia się oraz poprzez zbadanie strategii, które uczniowie poinformowali , że używali do zapamiętywania docelowego słownictwa.

Przeprowadzono badanie quasi-eksperymentalne z udziałem trzech grup uczniów (n=36) oraz indywidualną analizą przypadku. Badanie obejmowało testy wstępne, dwutygodniową interwencję, testy końcowe i kwestionariusz dotyczący technik zapamiętywania stosowanych przez uczniów. Ponadto przeprowadzono wywiad z indywidualnym studentem.

Wyniki pokazują silny pozytywny wpływ interwencji zaprojektowanej na naukę słownictwa, przy czym uczniowie informują, że techniki takie jak powtarzanie i tworzenie list słów w języku angielskim i polskim były skuteczne. Zasugerowano spostrzeżenia dotyczące skutecznego projektowania materiałów i nauczania.

Simplifying the Complex: Nominalisation and Passivisation in Legal (Sub)language and Plain English

Rafał Matusiak — 2025-04-01

Artykuł bada role nominalizacji i pasywizacji w obszarze (pod)języka prawniczego, zwłaszcza w kontekście ich wpływu na klarowność i precyzję interpretacyjną. Opierając się na ramach lingwistycznych stworzonych przez Comriego, Thompsona i Lyonsa, badanie wyjaśnia, w jaki sposób nominalizacja przyczynia się do zwiększenia formalności i spójności. Z kolei pasywizacja umożliwia przesunięcie uwagi z wykonawcy na samą czynność, co sprzyja obiektywności. Analiza korpusowa aktów prawnych Zjednoczonego Królestwa z lat 2003, 2013 i 2023 pozwala zbadać występowanie i ewolucję funkcjonalną tych cech językowych. Wyniki pokazują, że choć nominalizacja i pasywizacja zwiększają precyzję i neutralność, ich nadmierne stosowanie może obniżyć czytelność dla odbiorców spoza środowiska specjalistycznego. Analiza podkreśla potrzebę równoważenia technicznej precyzji z przystępnością, zgodnie z celami ruchu Plain English, aby promować bardziej klarowną komunikację prawną.

Wykorzystanie metody coachingowej w nauczaniu Komunikacji Międzykulturowej w Biznesie

Olga Ranus-Witkowska — 2025-04-01

Coaching definiuje się jako proces rozwojowy, w trakcie którego uczestnik jest wspierany w osiąganiu wyniku lub celu, związanego z kompetencjami osobistymi lub zawodowymi. Można go również opisać jako sztukę wspierania uczenia się, rozwoju i maksymalizacji potencjału drugiej osoby. W edukacji, celem coachingu jest poprawa konkretnych umiejętności oraz motywowanie studentów do podejmowania samodzielnych decyzji dotyczących ich procesu nauki. W związku z tym nauczyciel, który włącza metody coachingowe, przestaje być głównym aktorem procesu dydaktycznego, a staje się bardziej facylitatorem i jego świadkiem, stawiając uczniów w centrum i nadając im autonomiczną, decyzyjną rolę. Coaching ma swoich sceptyków, szczególnie w odniesieniu do ogólnej przydatności w klasie. Jednak istnieją solidne powody, dla których jest on zgodny z praktyką edukacyjną. Celem artykułu jest pokazanie, jak podejście coachingowe zostało wykorzystane w przygotowaniu i prowadzeniu zajęć Komunikacja Międzykulturowa w Biznesie (Intercultural Business Communication). Artykuł prezentuje przykłady dobrych praktyk coachingowych zaczerpniętych z pracy dydaktycznej.

Code-Switching in Saint Levant’s Trilingual Music: Language, Identity, and Cultural Expression

Amani Bara — 2025-04-01

Niniejsze badanie analizuje praktyki przełączania kodów w muzyce Saint
Levanta, koncentrując się na tym, w jaki sposób te wybory językowe odzwierciedlają jego
złożoną tożsamość kulturową oraz angażują wielojęzyczną publiczność. Celem badań
jest zrozumienie motywacji stojących za tymi praktykami przy wykorzystaniu jako ramy
teoretycznej modelu nacechowania Myers-Scotton. Przeprowadzono jakościową analizę
wybranych utworów z dyskografii Saint Levanta, aby zidentyfikować zarówno wzorce przełączania
kodów między zdaniami, jak i wewnątrz zdania. Analizę wsparły wywiady i dane
kontekstowe, co pozwoliło uzyskać wgląd w tło kulturowe artysty oraz dynamikę socjolingwistyczną.
Wyniki pokazują, że przełączanie kodów językowych przez Saint Levanta
obejmuje zarówno przełączenia między zdaniami, jak i wewnątrz zdania i jest elementem
świadomej strategii budowania tożsamości i zaangażowania publiczności. Z badania wynika,
że te wyróżniające się wybory językowe odzwierciedlają szerszą dynamikę międzykulturową
i ujawniają złożoność nawigacji w różnych przestrzeniach kulturowych. Muzyka
Saint Levanta ilustruje, jak artyści wyrażają złożone tożsamości poprzez wielojęzyczność.
Badanie przyczynia się do głębszego zrozumienia roli języka w budowaniu wspólnych tożsamości
międzykulturowych i podkreśla znaczenie przełączania kodów językowych jako
formy artystycznego oporu wobec monolitycznych narracji tożsamościowych.

Dziedzictwo kulturowe czy droga do autonomii? Studia komparatystyczne w obszarze lingwistyki, nauk prawnych i socjologii nad etnolektem śląskim i katalońskim.

Marta Banaś — 2025-04-01

Celem artykułu jest porównanie etnolektów śląskiego i katalońskiego, a zarazem próba znalezienia odpowiedzi na pytanie czy promowanie etnolektu jest drogą do autonomii regionów czy wyłącznie troską o zachowanie dobra kulturowego. Badania przeprowadzone zostały w trzech obszarach: analizy ochrony prawnej przyznanej etnolektom w Polsce i Hiszpanii, analizy językowej, w ramach której zbadano podobieństwa wspomnianych etnolektów do języków oficjalnych krajów oraz analizy socjologicznej przeprowadzonej w oparciu o kwestionariusz ankiety i kwestionariusz wywiadu. Rozważania stanowią głos w dyskusji na temat ochrony prawnej jaka powinna zostać przyznana śląskiemu.

The Translation Fidelity Assessment – analysis of the potential of Low's Pentathlon as a basis for melic translation standards

Mikołaj Woźniak — 2025-04-01

W artykule podjęto próbę zastosowania koncepcji Pięcioboju Petera Lowa jako kamienia węgielnego standaryzacji wierności tłumaczenia melicznego. Stwierdzono, że cztery z jego czynników (sens, naturalność, rytm i rymy) są stosunkowo wymierne i pozwalają na relatywnie obiektywną ocenę tekstu. Jednak ze względu na to, że ostatnią z jego zasad (tj. śpiewalność) można uznać za pochodną pozostałych wskaźników, to na potrzeby testów i w ramach proponowanego Modelu Rozszerzonego, w tym artykule zastąpiono ją nowym elementem w postaci Stylu. Na tej podstawie, dla każdego sprawdzanego wersu wprowadzono pięciostopniowy system oceny, sumowany średnią ważoną. Nowa, rozszerzona kombinacja była następnie testowana na dwóch polskich przekładach piosenki Coldplay „A Sky Full of Stars”. Aby zmaksymalizować obiektywność kwantyfikacji, każdy tekst został oceniony przez kilku indywidualnych testerów. Potwierdzono, że w swojej ulepszonej, wielopoziomowej wersji, model Pięcioboju Lowa może stanowić podstawę funkcjonalnego mechanizmu oceny jakości, zwłaszcza przy tekstach na wysokim poziomie wykonania.

Przekład literacki jako przekład specjalistyczny: analiza kontrastywna polskiego tłumaczenia neologizmów w powieści Diuna Franka Herberta

Marta Banaś — 2025-04-01

Powieść Diuna autorstwa Franka Herberta, należąca do kanonu współczesnej literatury fantastycznonaukowej, jest bogata w neologizmy, które nie tylko kształtują wyjątkowy obraz świata przedstawionego, ale także niosą ze sobą istotne znaczenia poznawcze. Celem niniejszego artykułu jest przeprowadzenie analizy lingwistycznej, ukazującej proces tworzenia tych językowych konstrukcji oraz zbadanie, jak zostały one przetłumaczone na język polski. Analiza będzie koncentrować się na aspektach językowych, a także na wyzwaniach tłumaczeniowych, w szczególności w kontekście zachowania oryginalnego znaczenia kulturowego i semantycznego w przekładzie.

Schowane tożsamości

Emilia Kuzior — 2025-04-01

W niniejszym artykule autorki przedstawiają zbiór danych dotyczących przekładu języka neutralnego płciowo używanego wobec postaci niebinarnych w mediach anglojęzycznych na język polski. Na podstawie 30 tłumaczeń z różnego rodzaju mediów (gry, seriale czy książki) dokonano badania mieszanego, łącząc badania ilościowe w postaci tabel i wykresów z jakościowymi, analizując dodatkowo kontekst procesu powstawania niektórych tłumaczeń, jak i uwzględniając wywiad z przedstawicielami kolektywu Rady Języka Neutralnego, stanowiącej redakcję portalu zaimki.pl, będącego istotnym źródłem wiedzy językowej dla osób niebinarnych w Polsce i nie tylko. Analiza przykładów z mediów została podzielona według ich kategorii i omawiane są głównie przypadki w jakiś sposób wyróżniające się lub przytoczone jako przykład zjawiska zaobserwowanego w tłumaczeniach z zakresu danej kategorii. Wykresy przedstawiają dane tłumaczeń w serialach, gdzie postaci jest najwięcej. Wyniki wszystkich tłumaczeń zostały podzielone na kategorie zgodnie z poszczególnymi mediami, podsumowano je za pomocą wspólnego wykresu kołowego. Wywiad przeprowadzony został drogą mailową. Całość artykułu jest zakończona skrótową prezentacją zaobserwowanych strategii oraz opinią na ich temat.