Segmentacja odwiedzających górski park narodowy na przykładzie Karkonoskiego Parku Narodowego w Polsce

Mateusz Rogowski

doi:10.5604/01.3001.0015.8340

Data publikacji : 2021-12-30

Tom 36 Nr 4 (2021)

Segmentacja odwiedzających górski park narodowy na przykładzie Karkonoskiego Parku Narodowego w Polsce

Mateusz Rogowski

DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8340

Abstrakt

Parki narodowe przyciągają coraz większa liczbę odwiedzających, których moty-wy przyjazdu i preferencje są zróżnicowane. W związku z tym istotne jest ich rozpoznanie i zro-zumienie. Dotyczy to szczególnie obszarów o największej popularności, takich jak Karkonoski Park Narodowy (KPN), który każdego roku odwiedzają ok. 2 miliony osób. Celem artykułu jest klasyfikacja osób odwiedzających Karkonoski Park Narodowy ze względu na główny motyw przyjazdu. Na podstawie głównych motywów wyodrębniono trzy segmenty odwiedzających: (1) wypoczywających, (2) miłośników przyrody i (3) turystów aktywnych. Kategoria turystów wypoczywających była najliczniejsza i najbardziej zróżnicowana pod względem zachowania. Ka-tegoria miłośników przyrody charakteryzuje się dużą znajomością zasobów KPN, zwłaszcza w za-kresie przyrody nieożywionej i ożywionej. Trzecia grupa, obejmująca turystów aktywnych, rośnie z roku na rok. Turystyka aktywna, w szczególności w KPN, wymaga zaawansowanego sprzętu i kondycji fizycznej. Wyniki badań potwierdzają trendy w turystyce na terenie górskich parków narodowych i mogą pomóc zarządzaniu nią. Na koniec podjęto próbę prognozowania zmian w segmentacji ruchu turystycznego w KPN po pandemii.

Słowa kluczowe:

ruch turystyczny, odwiedzający, segmentacja odwiedzających, zachowanie od-wiedzających, park narodowy, Karkonoski Park Narodowy

Inne teksty tego samego autora

Mateusz Rogowski, Stanisław Bronowicki, Marta Machnicka, Atrakcyjność turystyczna geostanowisk Geoparku Karkonosze , Studia Periegetica: Tom 10 Nr 2 (2013)
Jarosław Styperek, Mateusz Rogowski, Piesza i rowerowa aktywność rekreacyjna na obszarze metropolii Poznań , Studia Periegetica: Tom 21 Nr 1 (2018)
Jarosław Styperek, Mateusz Rogowski, System szlaków rowerowych aglomeracji poznańskiej - perspektywy badawcze w zakresie aktywności ruchowej i atrakcyjności rekreacyjnej , Studia Periegetica: Tom 20 Nr 4 (2017)
Mateusz Rogowski, Geopark Morasko jako potencjalny produkt turystyczny , Studia Periegetica: Tom 13 Nr 1 (2015)
Mateusz Rogowski, Miejskie trasy turystyczne "CityWalk" na przykładzie Kłodzka : ewaluacja produktu turystycznego , Studia Periegetica: Tom 10 Nr 2 (2013)
Mateusz Rogowski, Marcin Nadolski, Turystyka rowerowa w aglomeracji poznańskiej w opinii mieszkańców , Studia Periegetica: Tom 14 Nr 2 (2015)
Mateusz Rogowski, Produkty geoturystyczne Sudetów jako unikatowa oferta regionu , Studia Periegetica: Tom 12 Nr 2 (2014)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Rogowski, M. (2021). Segmentacja odwiedzających górski park narodowy na przykładzie Karkonoskiego Parku Narodowego w Polsce. Studia Periegetica, 36(4), 131–153. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8340

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Arnberger, A., Eder, R., Allex, B., Sterl, P., & Burns, R. C. (2012). Relationships between national-park affinity and attitudes towards protected area management of visitors to the Gesaeuse National Park, Austria. Forest Policy and Economics, 19, 48-55. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2011.06.013

Baral, N., Hazen, H., & Thapa, B. (2017). Visitor perceptions of World Heritage value at Sagarmatha (Mt. Everest) National Park, Nepal. Journal of Sustainable Tourism, 25(10), 1494-1512. https://doi.org/10.1080/09669582.2017.1291647

Bartoš, L. & Čihař, M. (2010). Komparace vybraných parametrů turistického využívání hřebenových partií Krkonoš v posledním desetiletí (1999–2008). Opera Corcontica, 47(1): 283–292

Barić, D., Anić, P., & Bedoya, A. (2016). Segmenting protected area visitors by activities: A case study in Paklenica National Park, Croatia. European Journal of Tourism Research, 13, 103-121. https://doi.org/10.54055/ejtr.v13i.234

Baścik, M., Czubernat, S. & Pociask-Karteczka, J. (2007). Tendencje ruchu turystycznego na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego w latach 1993–2006. In: J. Pociask-Karteczka, A. Matuszyk & P. Skawiński (Eds.), Stan i perspektywy rozwoju turystyki w Tatrzańskim Parku Narodowym (pp. 121-130). Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Tatrzański Park Narodowy

Carvache-Franco, M., Segarra-Oña, M., & Carrascosa-López, C. (2019). Segmentation and motivations in eco-tourism: The case of a coastal national park. Ocean & Coastal Management, 178, 104812. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2019.05.014

Čihař, M. & Trebicky, V. (2000). Monitoring of tourism exploitation and management of the Krkonoše national park. Opera Corcontica 37, 628-638

Čihař, M., Štursa, J., & Třebický, V. (2002). Monitoring of tourism in the Czech National Parks. In: A. Arngerger, C. Brandenburg, & A. Muhar (Eds.), Monitoring and Management of Visitor Flows in Recreational and Protected Areas, Institute for Landscape Architecture and Landscape Management, Bodenkultur University Vienna: 240-245

Chiu, H. Y., Chan, C. S. & Marafa, L. M. (2016). Local perception and preferences in nature tourism in Hong Kong. Tourism Management Perspectives, 20, 87-97. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2016.07.007

Czochański, J. T. & Szydarowski, W. (2000). Diagnoza stanu i zróżnicowanie przestrzenno-czasowe użytkowania szlaków turystycznych w TPN. In: J. T. Czochański & D. Borowiak (Eds.), Z badań geograficznych w Tatrach Polskich (pp. 207-228) Uniwersytet Gdański

Erlebach, M. & Romportl D. (2021). Časoprostorová distribuce turismu v Krkonošícha jeho environmentální dopady. Opera Corcontica, 58: 5–25; http://opera.krnap.cz/apex/f?p=103:8:::NO:8:P8_ROCNIK_ID,P8_CLANEK_ID,P8_CP:58,1,12

Environment (2021). Statistical Information, Statistics Poland, Warszawa, 270

Fąk, T. & Jarecka, P. (2014). Czynniki warunkujące uprawianie górskiej turystyki kwalifikowanej w subregionie Karkonoszy i Gór Izerskich na podstawie opinii badanych turystów. In: P. Zarzycki (Ed.), Wybrane aspekty górskiej aktywności ruchowej w Polsce i na świecie (pp. 52-62). Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Ferrari, S., Gilli, M., & Bollani, L. (2018). Analysis and Segmentation of Visitors in a Natural Protected Area: Marketing Implications. In: D. Batabyal (Ed.), Managing Sustainable Tourism Resources. IGI Global. https://doi.org/10.4018/978-1-5225-5772-2.ch003

Getzner, M. (2019). Visitors’ preferences for landscape conservation in Alpine environments: Differences across regions, conservation programmes, and socio-economic groups, Landscape Research, 45(4), 503-519. https://doi.org/10.1080/01426397.2019.1677881

Hibner, J. (2012). Zróżnicowanie ruchu turystycznego w Tatrzańskim Parku Narodowym na wybranych przykładach, Problemy Ekologii Krajobrazu, 34, 41-47

Hibner, J. (2013). Struktura ruchu turystycznego w polskich górskich parkach narodowych należących do sieci „Człowiek i Biosfera”. In: P. Krąż, J. Hibner, J. Koj, J. Balon (Eds.), Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii (pp. 73-88), Uniwersytet Jagielloński

Hibner, J. (2014). Monitoring ruchu turystycznego w rejonie Kasprowego Wierchu – metody i problemy badawcze, Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii, vol. 2 (pp. 33-47). Uniwersytet Jagielloński

Jones, T. E., & Nguyen, M. H. (2021). Nature-based tourism motivations and visit profiles of domestic and international segments to a Japanese national park. Quaestiones Geographicae 40(2), 77-92. https://doi.org/10.2478/quageo-2021-0013

Jones, T. & Ohsawa T. (2016). Monitoring nature-based tourism trends in Japan’s National Parks: Mixed messages from domestic and inbound visitors. Parks, 22, 25-36, http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.CH.2016.PARKS-22-1TJ.en

Kajala, L., Almik, A., Dahl, R., Dikšaitė, L, Erkkonen, J., Fredman, P., Jensen, F. Søndergaard, Karoles, K., Sievänen, T., Skov-Petersen, H., Vistad, O. I. & Wallsten, P. (2007). Visitor monitoring in nature areas – a manual based on experiences from the Nordic and Baltic countries. Swedish Environmental Protection Agency

Konu, H., & Kajala, L. (2012). Segmenting Protected Area Visitors Based on Their Motivations. Nature Protection Publications of Metsähallitus. Series A. 194, 1-74

KPNMAB (b.d.). Karkonoski Park Narodowy. Retrieved 2021, April 7 from https://kpnmab.pl/a-bit-of-geography

Kruczek, Z. (2014). Atrakcje turystyczne. Fenomen, typologia, metody badań. Wydawnictwo Proksenia

Kulczyk-Dynowska, A. (2012). Marketing terytorialny obszarów chronionych. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, 42, 171-180

Mandić, A. (2021). Protected area management effectiveness and COVID-19: The case of Plitvice Lakes National Park, Croatia, Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 34: 100397. https://doi.org/10.1016/j.jort.2021.100397

McGinlay, J., Gkoumas, V., Holtvoeth, J., Fuertes, R. F. A., Bazhenova, E., Benzoni, A., … & Jones, N. (2020). The Impact of COVID-19 on the Management of European Protected Areas and Policy Implications. Forests, 11, 1214. https://doi.org/10.3390/f11111214

Marques, C., Reis, E., & Menezes, J. (2010). Profiling the segments of visitors to Portuguese protected areas. Journal of Sustainable Tourism, 18(8), 971-996. https://doi.org/10.1080/09669582.2010.497222

Michalczak, W. & Wojcierska, L. (2014). Turystyka w Karpaczu w ostatnim dziesięcioleciu w badaniach własnych i według opinii turystów. In: Zarzycki P. (Ed.), Wybrane aspekty górskiej aktywności ruchowej w Polsce i na świecie (pp. 171-189). Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Mokras-Grabowska, J. (2016). Turystyka piesza górska w Tatrzańskim Parku Narodowym, Tourism/Turyzm, 26(1), 73-81. https://doi.org/10.18778/0867-5856.26.1.08

Moyle, B. D., Scherrer, P., Weiler, B., Wilson, E., Caldicott, R., & Nielsen, N. (2017). Assessing preferences of potential visitors for nature-based experiences in protected areas. Tourism Management, 62, 29-41. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2017.03.010

National Geographic (b.d.). Europe: Physical Geography. https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography

Niezgoda, A., & Markiewicz, E. (2021). The effects of the COVID-19 pandemic in National Parks – diagnosis and forecast of sustainable tourism. Studia Peregetica, 33(1), 9-24. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.8727

Lijewski, T., Mikułowski, B., & Wyrzykowski, J. (2002). Geografia turystyki Polski. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne

Lopes, H. S., Remoaldo, P., & Ribeiro, V. (2019). Residents’ perceptions of tourism activity in a rural North-Eastern Portuguese community: a cluster analysis. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 46, 119-135. http://doi.org/10.2478/bog-2019-0038

Panasiuk, A. (ed.). (2007). Marketing usług turystycznych. Wydawnictwo Naukowe PWN

Pietilä, M., & Fagerholm, N. (2016). Visitors’ place-based evaluations of unacceptable tourism impacts in Oulanka National Park, Finland. Tourism Geographies, 18(3), 258-279. https://doi.org/10.1080/14616688.2016.1169313

Pociask-Karteczka, J., Baścik, M., & Czubernat, S. (2007). Ruch turystyczny w Tatrzańskim Parku Narodowym w latach 1993-2005. In: W. Kurek, M. Mika (Eds.), Studia nad turystyką. Tradycje, stan obecny i perspektywy badawcze (pp. 271-279). Uniwersytet Jagielloński

Prędki, R. (2006). Bieszczadzki Park Narodowy w świetle badań ankietowych turystów na szlakach pieszych w latach 2004-2005. Roczniki Bieszczadzkie, 14, 285-295

Prędki, R. (2012). Ruch turystyczny w Bieszczadzkim Parku Narodowym w latach 2009-2011, Roczniki Bieszczadzkie, 20, 358-377

Prószyńska-Bordas, H. (2008). Cechy ruchu turystycznego w Parku Narodowym Gór Stołowych i ich przemiany w okresie dziesięcioletnim w świetle badań ankietowych. Turystyka i Rekreacja, 4, 19-28

Prószyńska-Bordas, H. (2017). Visitor segmentation in the national parks based on motivations and benefits obtainted during the stay. Ekonomia i Środowisko – Economics and Environment, 61(2), 149-162

Prószyńska-Bordas, H., & Markiewicz, J. (2011). Struktura ruchu turystycznego w Gorczańskim Parku Narodowym oraz ocena przygotowania obszaru do turystyki, Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 13, 160-166

Raport analityczny z badań (2019). Badania socjoekonomiczne frekwencji w karkonoskich parkach narodowych. MindBridge Consulting a.s.

Rogowski M. (2015). Preferencje turystów w polskich Karkonoszach jako podstawa tworzenia produktu turystycznego obszaru. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 50, 152-163

Rogowski, M. (2017). Mountain hiking in Stołowe Mountains National Park. Tourism/Turyzm 27(2), 89-97. https://doi.org/10.1515/tour-2017-0017

Rogowski, M. (2018). Use of Monitoring System of Tourist Traffic (MSTT) in Stolowe Mts. National Park for Visitors description. Ekonomia i Środowisko, 2(65), 87-98.

Rogowski, M. (2020). Monitoring System of tourist traffic MSTT) for tourists monitoring in mid-mountain national park, SW Poland. Journal of Mountain Science 17, 2037-2045. https://doi.org/10.1007/s11629-019-5965-y

Rogowski, M. (2022). The Impact of COVID-19 Pandemic on Nature-Based Tourism in National Parks. Case Studies for Poland. Journal of Environmental Management and Tourism, 58, 572-585. https://doi.org/10.14505/jemt.v13.2(58).25

Rogowski, M. & Rusztecka, M. (2021). Impact of the COVID-19 pandemic on tourist behaviour and number in the Karkonosze National Park. Opera Corcontica, 58, 27-44

Sievänen T., Neuvonen, M., & Pouta, E. (2011). National Park Visitor Segments and their Interest in Rural Tourism Services and Intention to Revisit. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 11, 54-73, https://doi.org/10.1080/15022250.2011.638210

Taczanowska, K., González, L.-M., García-Massó, X., Zięba, A., Brandenburg, C., Muhar, A., Pellicer-Chenoll, M., and Toca-Herrera, J.-L. (2019). Nature-based Tourism or Mass Tourism in Nature? Segmentation of Mountain Protected Area Visitors Using Self-Organizing Maps (SOM). Sustainability, 11(5), 1314. https://doi.org/10.3390/su11051314

Wieniawska, B. (2004). Socjologiczna analiza ruchu turystycznego na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, Opera Corcontica, 41, 537-544

Wieniawska-Raj, B. (2007). Dynamika ruchu turystycznego w Karkonoskim Parku Narodowym. Opera Corcontica, 44(2), 593-602

Wieniawska-Raj, B. (2010). Dynamika ruchu turystycznego w Karkonoskim Parku Narodowym. Opera Corcontica, 47(1), 269-276

Wyrzykowski, J. (1986). Geograficzne uwarunkowania rozwoju urlopowej turystyki wypoczynkowej w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego

Żyto, A. & Rogowski, M. (2019). Profil turysty odwiedzającego Karkonoski Park Narodowy. In: P. Gryszel (Ed.) Spojrzenie na współczesną turystykę (pp. 160-180), Uniwersytet Ekonomiczny