Fizyczno-utylitarny wzór kultury a doświadczenia wojny w byłej Jugosławii

Lidia Pac-Pomarnacka; Agnieszka Augustyn; Dariusz Rutkowski

doi:10.5604/01.3001.0015.6040

Published : 2021-09-30

Vol. 35 No. 3 (2021)

The physical-utilitarian pattern of physical culture and war experiences in former Yugoslavia

Lidia Pac-Pomarnacka

Agnieszka Augustyn

Dariusz Rutkowski

DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.6040

Abstract

Culture and cultural patterns created by societies are an important field of research. Many authors have provided evidence showing that cultural patterns also concern the human body. Because people are involved in cultural activities with their bodies, they create patterns of physical culture. The purpose of this article is to identify patterns of physical culture proposed by Florian Znaniecki and body value patterns proposed by Andrzej Pawłucki in a different cultural setting, namely in the countries of former Yugoslavia, in particular in the urban communities of Sarajevo, Vukovar and Zaprešić. The ethnographic study described in the article is an attempt to establish whether the Yugoslav wars waged in the 1990s prevented civilian inhabitants of Sarajevo (especially women and girls) from observing patterns of physical culture and whether the pattern they cultivated was of the physical-utilitarian type. The study was based on data collected by ob-servation, narrative interviews and the analysis of source texts. It was found that women and girls living in Sarajevo during the siege of the city adhered to utilitarian patterns of physical culture, which focused on developing body fitness and readiness to fight. A distorted reflection of this pat-tern could also be observed in the behaviour of children exposed to the reality of war.

Keywords:

patterns of physical cultural, utilitarian pattern, the war in former Yugoslavia

Most read articles by the same author(s)

Agnieszka Augustyn, Dariusz Rutkowski, Lidia Pac-Pomarnacka, Variation in health behaviours of adolescents and its relationships with living conditions and perceptions of their local environment , Studia Periegetica: Vol. 35 No. 3 (2021)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Pac-Pomarnacka, L., Augustyn, A., & Rutkowski, D. (2021). The physical-utilitarian pattern of physical culture and war experiences in former Yugoslavia. Studia Periegetica, 35(3), 61–86. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.6040

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Andrijanić, B. (2012).Wytatuowany znak wiary. Gość Niedzielny, nr 14

Andrijašević, M. (1996). Sportska rekreacija u mjestu rada i stanovanja. Fakultet za fizičku kulturu Sveučilišta u Zagrebu

Babbie, E. (2009). Podstawy badań społecznych. Wydawnictwo Naukowe PWN

Balić, E. (2008). Sjećanja. Klub skakača u vodu Mostari

Benedict, R. (2005). Wzory kultury. Wydawnictwo Muza S. A.

Bhattacharjee, A. (2014). Druga ojczyzna. Polskie dzieci tułacze w Indiach. Wydawnictwo Poznańskie

Bielenin, K. (2008). Muškobana, virginja, tobelija. OPCIT, 1, 20.

Bielski, J. i Blada, E. (2014). Zdrowie i kultura fizyczna na przestrzeni dziejów. Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Bošković, I.J. (2003). Sinjska alka. Iz povijesti Sinja i Sinjeske alke. Cetinska vrila, 2(22)

Breczko, S. (2009). Ciało w socjologii – między indywidualizacją a polityzacją. Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka, 1(59), 19-28

Bronikowska, M. (2013). Słowiańskie tradycje ludowych form kultury fizycznej na przykładzie wybranych narodów. AWF Poznań

Buksik, D. (1997). Wybrane psychologiczne teorie rozwoju moralnego człowieka, Seminare. Poszukiwania naukowe, 13, 147-166. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Seminare_Poszukiwania_naukowe/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r1997-t13/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r1997-t13-s147-166/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r1997-t13-s147-166.pdf

Caillois, R. (1997). Gry i ludzie. Oficyna Wydawnicza Volumen

Czekalski, T. (2009). Wprowadzenie. W: P. Simić, Tito. Zagadka stulecia, Wydawnictwo Dolnośląskie

Čorkalo Biruški D., Ajduković D. (2008) Promjene međuetničke diskriminacije u djece i međuetnički stavovi ponašanja njihovih roditelja. Ljetopis socijalnog rada, 15(3), 377-400

Djedović, D., Popo, A. i Novaković, R. (2016). Trening mladih plivača. Universitet „Džemal Bjedić” u Mostaru, Nastavnički Fakultet

Domagalska, K. (2010). Spodnie dają mi wolność. Wysokie Obcasy, 51(554), 8-13

Eagleton, T. (2012). Po co nam kultura? Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA

Frołowicz, T. (2005). Wzory kultury fizycznej w programach wychowania fizycznego. Roczniki Naukowe AWF w Poznaniu, 54, 41-54

Grčić, M. (2012). Tonko Maroević i Sinjska alka. Književna republika, 10, 63-66

Hofstede, G. i Hofstede, G. (2007). Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne

Huizinga, J. (2011). Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury. Aletheia

Ibrahimbegovic-Gafic, F. (2011). Iskustva rata u Bosni i Hercegovini njegove refleksije na tjelesne aktivnosti djevojaka i žena. W: T. Benn, G. Pfister, H. Jawad (red.), Muslim Women and Sport (s. 225-235). Routlege

Jędrysik, M. (1998). Prawo gór, prawo krwi. Magazyn, nr 50, dodatek do Gazety Wyborczej nr 290

Kobučar, N. (2009). Humanistički orijentirana anatomija. Čemu. Časopis studenata filozofije,8(16/17), 217-223

Kožić, M. (1993). Odraz hrvatske ratne zbilje na dječje igre ratovanja. Radovi Hrvatskog Društva Folklorista, vol. 1

Krawczyk Z., Dziubiński Z. (2011). Socjologia kultury fizycznej. Wydawnictwo AWF

Lipoński, W. (2003). World Sports Encyclopedia. Oficyna Wydawnicza Atena

Lipoński, W. (2004) Rochwist i palant. Studium etnologiczne dawnych polskich sportów i gier ruchowych na tle tradycji europejskiej. Akademia Wychowania Fizycznego, Poznań

Marjanić, S. (1997). Tetovirana duša. Frakcija: magazin za izvedbene umjetnosti, nr 4

Marijanović, I. (1993). Igra – ishodište kulture. W: Odgajati špotrom. oprac. I. Marijanović. Katehetski salezijanski centar

Milanović A. (red). (1946). Ručni rad i fiskultura u pionirskoj organizacji. Centralni Odbor USAOJ-a

Nowocień, J. (2013). Studium o pedagogice kultury fizycznej. Wydawnictwo AWF

P.Z. (1992). Hajdučija došljaka. Večernji list, 11 października, s. 9

Pac-Pomarnacka, L. (2013). Kult męskości. Tradycja Virdżiny w społeczności albańskiej ZADRUGA w aspekcie prawa KANUN. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 43, 4-11

Pac-Pomarnacka, L. (2016). Wzory kultury fizycznej a role społeczne w grupach etnicznych Bałkanów: Boszniaków, Chorwatów, Czarnogórców. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 52, 21-41

Pac-Pomarnacka, L. (2018). Tradycyjny tatuaż Chorwatów zamieszkujących Bośnię i Hercegowinę jako wzór kultury fizycznej. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 18(18), 228-243

Pawłucki, A. (1994). Rozważania o wychowaniu. Wydawnictwo AWF

Pawłucki, A. (2013). Nauki o kulturze fizycznej. Wydawnictwo AWF

Pawłucki, A. (2015). Kultura cielesności w polityce konserwatyzmu. W: Z. Dziubiński, K.W. Jankowski (red.), Kultura fizyczna a polityka (s. 181-196). Wydawnictwo AWF

Petrić, M. (1973). Običaj tatuiranja kod balkanskih naroda. Sarajevo

Pośpiech, J. (2003). Wychowanie fizyczne i sport szkolny w krajach europejskich – wybrane problemy. Politechnika Opolska

Rokeach, M. (1972). Attitudes and Values. A Theory of organization and Change. Jossey-Bass

Sartwell, C. (2003). Umjetnost unakažavanja. Tvrđa. Časopis za književnost, umjetnost, znanje, nr 1-2

Savić, D. (red.) (1987). Modeli fizičke kulture. T. I-III. Republička samoupravna interesna zajednica fizičke kulture Hrvatske

Stipić, B. (1991). Teroristi neće proći. Zagreb

Sztompka, P. (2003). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Znak

Sztompka, P. (2019). O pojęciu kultury raz jeszcze. Studia Socjologiczne, 1(232), 7-23. https://doi.org/10.24425/122488

Šarčević, P. (2009). Virdžina – žena koje nema. Digitalna biblioteka Montenegrina http://www.montenegrina.net/pages/pages1/antropologija/virdzina_zena_koje_nema_p_sarcevic.htm

Szuchta, R. (2020), Zabawy dzieci podczas wojny jako źródło badań nad Zagładą. W: A. Bartuś (red.), Pola wolności, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu

Trdina, J. (1980). Bachovi, husari i ilirci. GZH

Vučić P. (1998). Hrvatski duh alke: simbolika i filozofija hrvatske povijesti. Consilium

Vujačić, L. (2008). Kultura tijela i „moć” fizičke ljepote u savremenom društvu – ogled iz antropologije tijela. Sociološka luča, II/1, 108-118

Vukušić, A.-M. (2002). Transformacija pojma viteštva u Sinjskoj alki. Etnološka tribina, 25(32), s. 9-26

Wieczorkiewicz, A. (2009). Kultura ucieleśniona. Wprowadzenie. Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka, 1(59), 5-7

Young, A. (2001). Women Who Become Men. Albanian Sworn Virgins. Dress, Body, Culture

Znaniecki, F. (1973). Socjologia wychowania, t. 1-2. PWN