Turystyka antarktyczna – geneza, organizacja i perspektywy rozwoju

Tadeusz Palmowski; Tomasz Studzieniecki

doi:10.5604/01.3001.0015.9047

Data publikacji : 2022-04-30

Tom 37 Nr 1 (2022)

Turystyka antarktyczna – geneza, organizacja i perspektywy rozwoju

Tadeusz Palmowski

https://orcid.org/0000-0002-1644-7945

Tomasz Studzieniecki

https://orcid.org/0000-0002-1272-0908

DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.9047

Abstrakt

Działalność człowieka w Antarktyce, w tym na samym kontynencie Antarktydy, zaczęła się stosunkowo późno i była ściśle uzależniona od wiedzy i technologii niezbędnej do uzys- kania dostępu do tego najbardziej oddalonego kontynentu na kuli ziemskiej. W ostatnim czasie Antarktyda stała się unikalnym obszarem recepcji turystycznej, którego atrakcyjność umożliwiła rozwój różnych form turystyki. Autorzy starali się odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu rozwój turystyki w Antarktyce wpływa na ten unikatowy obszar. Celem artykułu jest identyfikacja głównych atrybutów i determinant rozwoju turystyki antarktycznej oraz prezentacja systemu organizacji i zarządzania turystyką antarktyczną. Artykuł powstał na podstawie studiów najnowszej literatury dotyczącej turystyki antarktycznej, dokumentów International Association of Antarctica Tour Operators (IAATO) zawierających dane statystyczne oraz własnych obserwacji. Analiza literatury tematycznej i materiałów źródłowych, ich uporządkowanie i systematyzacja pozwoliły odpowiedzieć na postawione pytanie badawcze. Autorzy wykazali, że w ciągu ostatnich dekad, aż do wystąpienia pandemii, turystyka antarktyczna intensywnie się rozwijała. Jej specyfiką jest sezonowość i ograniczenia przestrzenne. Wyniki badań wskazują, że nadmierny rozwój turystyki może spowodować zagrożenia dla środowiska i wprowadzenie ograniczeń w tym zakresie. Niezbędne staje się zrównoważone zarządzanie ruchem turystycznym. Przeprowadzone badania wpisują się w trwającą dyskusję dotyczącą aktualnego stanu i przyszłości turystyki w Antarktyce.

Słowa kluczowe:

turystyka antarktyczna, rejsy antarktyczne, zarządzanie turystyką

Inne teksty tego samego autora

Tomasz Studzieniecki, Tadeusz Palmowski, Rola morskich przewoźników promowych w promocji nadmorskich obszarów recepcji turystycznej w Polsce , Studia Periegetica: Tom 36 Nr 4 (2021)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Palmowski , T., & Studzieniecki, T. (2022). Turystyka antarktyczna – geneza, organizacja i perspektywy rozwoju. Studia Periegetica, 37(1), 131–149. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.9047

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Antarctic Flights. (2020, 20 maja). http://www.antarcticaflights.com.au

Antarctic Station Catalogue. (2017). COMNAP, Christchurch

Antarctica Tourism. (2020, 20 maja). http://www. coolantarctica.com

ATCM (2021). Data Collection and Reporting on Yachting Activity in Antarctica in 2019-20 and 2020-21 submitted on 5.12.2021

Bastmeijer, K. i Roura, R. (2004). Regulating Antarctic Tourism and the Precautionary Principle. The American Journal of International Law, 98(4), 763-781. DOI: 10.2307/3216699

Bender, N.A., Crosbie, K., i Lynch, H.J. (2016). Patterns of tourism in the Antarctic Peninsula region: a 20-year analysis. Antarctic Science, 28(03), 194-203

Bogucki, D. (1980). Jachtem na wody polarne. Wydawnictwo Morskie

Cavallo, E.M. (2019). An Assessment of the Environmental Regulatory Framework Regarding Increasing Tourism Activity in Antarctica. World Maritime University, Malmö

CEP Tourism Study. (2012). Tourism and Non-governmental Activities in the Antarctic: Environmental Aspects and Impacts

Engelbertz, S., Liggett, D. i Steel, G. (2015). Values underlying the management of ship-borne tourism in the Antarctic Treaty area. The Polar Journal, 5(2), 334-360. https://doi.org/10.1080/2154896X.2015.1080492

Enzenbacher, D.J. (1993). Tourists in Antarctica: numbers, and trends. Tourism Management, 14(2),143-146. https://doi.org/10.1016/0261-5177(93)90048-P

Haase, D., Lamers M., Storey, B. i Amelung B. (2009). Heading into uncharted territory? Exploring the institutional robustness of self-regulation in the Antarctic tourism sector. Journal of Sustainable Tourism, 17(4), 411-430. DOI: 10.1080/09669580802495717

Haase, D., Storey, B., McIntosh, A., Carr, A. i Gilbert, N. (2007). Stakeholder perspectives on regulatory aspects of Antarctic tourism. Tourism in Marine Environments, 4(2,3), 167-183. https://doi.org/10.3727/154427307784771959

Headland, R. (2009). A chronology of Antarctic exploration: a synopsis of events and activities from the earliest times until the international polar years. Bernard Quaritch 15 Herr, R.A. (1996). The regulation of Antarctic tourism: A study in regime effectiveness. W: O.S. Stokke, D. Vidas (red.), Governing the Antarctic: The effectiveness and legitimacy of the Antarctic treaty system (s. 203-223). Cambridge University Press

Hughes, J. i Davis, B. (1995). The management of tourism at historic sites and monuments. W: C.M. Hall, M.E. Johnston (red.), Polar tourism: Tourism in the Arctic and Antarctic regions (s. 235-255). John Wiley and Sons

IAATO. (2016). Patterns of Tourism in the Antarctic Peninsula Region: a 20-year analysis, IP 104

IAATO. (2018). Report on IAATO Operator Use of Antarctic Peninsula Landing Sites and ATCM Visitor Site Guidelines, 2017-2018 Season, IP 72, XLI Antarctic Treaty Consultative Meeting, Buenos Aires. Argentina

IAATO. (2019a). Education & Outreach by IAATO – an update for 2019. IP 98, XLII Antarctic Treaty Consultative Meeting, Prague, Czech Republic

IAATO. (2019b). Report on IAATO Operator Use of Antarctic Peninsula Landing Sites and ATCM Visitor Site Guidelines, 2018-2019 Season

IAATO. (2019c). Tourism in Antarctica, 2019. www.iaato.org

IAATO. (2021). IAATO Overview of Antarctic Tourism: A Historical Review of Growth, the 2020-21 Season, and Preliminary Estimates for 2021-22

Jakubowski, A. (2016). Społeczno-gospodarcze skutki współczesnych konfliktów zbrojnych. W: E. Maj, K. Mazurek, W. Sokół, A. Szwed-Walczak (red.), Bezpieczeństwo Europy – bezpieczeństwo Polski (s. 71-90). Wydawnictwo UMCS

Johnston, M.E. (1997). Polar tourism regulation strategies: Controlling visitors through codes of conduct and legislation. Polar Record, 33(184), 13-20

Lamers, M. (2009, 12 października). The Future of Tourism in Antarctica – Challenges for Sustainability. https://cris.maastrichtuniversity.nl

Liggett D., et al. (2011). From frozen continent to tourism hotspot? Five decades of Antarctic tourism development and management, and a glimpse into the future. Tourism Management, 32, 357-366. https://doi.org/10.1080/1088937X.2021.1918787

Marciniak, K.J. (2017). System Układu Antarktycznego, uwagi z perspektywy prawa międzynarodowego. W: Układ Antarktyczny. Wybór dokumentów z wprowadzeniem (15–58), MSZ

Mason, P.A. i Legg, S.J. (2000). The growth of tourism in Antarctica. Geography, 85(4), 358-362

Mercy, D. (2005). Berserk in the Antarctic: Sailing to the World’s Most Untameable Continent. Summersdale Publishers

Neumann, A. (2020). Wilderness Protection in Polar Regions Arctic Lessons learnt for the Regulation and Management of Tourism in the Antarctic. Brill, The University of the Arctic

Palmowski, T. (2020). Development of Antarctic tourism. GeoJournal of Tourism and Geosites, 33(4), 1520-1526. doi.org/10.30892/gtg.334spl11-602

Polskie Żeglarstwo Polarne. (2021, 19 grudnia). http://www.polskiezeglarstwopolarne.pl/wp/?page_id=1820

Splettstoesser, J. (2000). IAATO’s Stewardship of the Antarctic environment: A history of touroperator’s concern for a vulnerable part of the world. International Journal of Tourism Research, 2, 47-55. DOI: https://doi.org/10.1002/(SICI)1522-1970(200001/02)2:1<47::AID-JTR183>3.0.CO;2-7

Stonehouse, B. i Crosbie, K. (1995). Tourist impacts and management in the Antarctic Peninsula area. W: C.M. Hall i M.E. Johnston (red.), Polar tourism: tourism in the Arctic and Antarctic regions (s. 217-233). John Wiley and Sons

Stonehouse, B. (1999). Antarctic ship borne tourism: facilitation and research at Arctowski Station, King George Island. Polish Polar Research, 20, 65-75

Studzieniecki T. i Spiriajevas, E. (2019). Cross-border tourist destinations in Europe – genesis, essence and promotion. W: M. Milkovic, D. Kecek i K. Hammes (red.), Conference proceedings of the 46th International Scientific Conference on Economic and Social Development – „Sustainable Tourist Destinations”, Varazdin Development and Entrepreneurship Agency, Varazdin, Croatia; University North, Koprivnica, Croatia; Faculty of Management University of Warsaw, Warsaw, Poland; Faculty of Law, Economics and Social Sciences Sale – Mohammed V University in Rabat, Morocco (s. 341-354), Varazdin

Studzieniecki, T. (2003). Sports tourism model – a compromise between social needs and marketing demands. W: P. Keller, T. Bieger (red.), Publication of the AIEST, 53rd Congress, Athens, Greece, Sport and Tourism, 45, 247-262

Studzieniecki, T., Jakubowski, A. i Meyer, B. (2021). Transnational tourist destination management: a case study of the Baltic Sea Region. Baltic Region, 12(3), 127-146. DOI:10.5922/2079-8555-2020-3-8