Społeczny wymiar zamkniętej przestrzeni rekreacyjnej - przykład cohousingu

Ewa Markiewicz

doi:10.58683/sp.381

Data publikacji : 2023-03-22

Tom 42 Nr 2 (2023)

Społeczny wymiar zamkniętej przestrzeni rekreacyjnej - przykład cohousingu

Ewa Markiewicz

https://orcid.org/0000-0001-7600-054X

DOI: https://doi.org/10.58683/sp.381

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza społecznego wymiaru zamkniętej przestrzeni rekreacyjnej. Rozważania dotyczą cohousingu, określanego jako oddolny, pozainstytucjonalny model mieszkalny, w którym zastosowanie ma zrównoważony model sprawczości - wspólnotowości spostrzegania społecznego. W pierwszej części artykułu przedstawiono podstawy teoretyczne pojęcia przestrzeni rekreacyjnej oraz główne założenia idei cohousingu jako przykładu przestrzeni zamkniętej. Główny akcent położony został na część drugą artykułu, gdzie uwaga została skupiona na społecznym wymiarze tej przestrzeni. W literaturze przedmiotu wyniki badań dotyczące wymiaru społecznego cohousingu wskazują na jego pozytywne ukierunkowanie. Autorzy podkreślają interakcyjne, tożsamościowe i egzystencjalne znaczenie wspólnoty. Niewiele publikacji wskazuje na negatywne aspekty powstałych form uspołecznienia. Autorka widząc podobieństwo cohousingów z osiedlami grodzonymi zwraca uwagę na pojęcie ciemnej strony kapitału społecznego, który ze względu na szczególne cechy omawianych form uspołecznienia jest w tym przypadku szczególnie widoczny. Wskazano na zauważalny paradoks czasów współczesnych – społeczny paradoks wspólnoty i przedstawiono uproszczony model społecznego wymiaru zamkniętej przestrzeni rekreacyjnej cohousingu oraz zasygnalizowano konieczność gradacji zamkniętości omawianej przestrzeni. Zastosowano metodę analizy danych zastanych, która obejmowała publikacje, raporty i badania na temat poruszanego problemu. Istotnym źródłem były również strony internetowe poszczególnych wspólnot cohousingowych. Niniejszy artykuł akcentuje jedynie problem społecznego wymiaru rekreacyjnej przestrzeni zamkniętej. W opinii autorki, może on być pewnego rodzaju wprowadzeniem do debaty i pogłębionych badań nad aktywnością społeczną użytkowników tej przestrzeni. W przyszłych badaniach ciekawe wydaje się być określenie stopnia zamkniętości omawianej przestrzeni, który będzie gwarantował osiąganie społecznych korzyści w skali mikro i minimalizację negatywnych aspektów w skali makro (powstanie homogenicznych społeczności i naturalna segregacja społeczna). Praca ma charakter teoretyczny i stanowi kolejną część rozważań autorki dotyczących koncepcji trzecich miejsc w dobie globalizacji.

Słowa kluczowe:

cohousing, przestrzeń rekreacyjna, przestrzeń prywatna, kapitał społeczny

Inne teksty tego samego autora

Ewa Markiewicz, Trzecie miejsca w domostwie. Idea cohousingu , Studia Periegetica: Tom 31 Nr 3 (2020)
Ewa Markiewicz, Trzecie miejsca w erze społeczności wirtualnych , Studia Periegetica: Tom 28 Nr 4 (2019)
Agnieszka Niezgoda, Ewa Markiewicz, The effects of the COVID-19 pandemic in National Parks – diagnosis and forecast of sustainable tourism , Studia Periegetica: Tom 33 Nr 1 (2021)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

manuscript

Zasady cytowania

Markiewicz, E. (2023). Społeczny wymiar zamkniętej przestrzeni rekreacyjnej - przykład cohousingu. Studia Periegetica, 42(2), 51–74. https://doi.org/10.58683/sp.381

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bierwiaczonek, K. (2016). Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Blakely, E.J. i Snyder, M.G. (1997). Fortress America. Gated Communities in the United States. Brookings Institutions Press. https://doi.org/10.1002/j.2325-8012.1998.tb00142.x DOI: https://doi.org/10.1002/j.2325-8012.1998.tb00142.x

Blandy, S., Lister, D., Atkinso, R. i Flint, J. (2003). Gated communities: A systematic review of the research evidence. CNR Paper. ESRC Center for Neighborhood Research.

Bollens, J. i Schmandt, H. (1982). The Metropolis: Its People, Politics and Economic Life. Harper & Row.

Boorstin, D.J. (1962). The Image: A Guide to Pseudo-Events in America. Harper & Row.

Bott, E. (1968). Family and social network. Roles, norms and external relationships in ordinary urban families. Tavistock.

Caldeira, T. (2001). City of Walls. Crime, Segregation, and Citizenship in Sao Paulo. University of California Press. https://doi.org/10.2747/0272-3638.24.2.183 DOI: https://doi.org/10.1525/9780520341593

Cieśla, A. (2020). Alternatywne formy zamieszkania osób starszych w Niemczech. Ekspertyza. https://www.researchgate.net/publication/347697042_ALTERNATYWNE_FORMY_ZAMIESZKANIA_

OSOB_STARSZYCH_W_NIEMCZECH_Dr_inz_arch_Agnieszka_Ciesla (15.10.2022).

Cieślik, D. (2014). Ludzie Politechniki. Dobry czas dla cohousingu. http://www.pryzmat.pwr.edu.pl/ludzie-politechniki/91 (17.11.2022).

Clark, M.S. i Mills, J.R. (1993). The difference between communal and exchange relationships: What it is and is not. Personality and Social Psychology Bulletin, 19, 684–691. http://dx.doi.org/10.1177/0146167293196003 DOI: https://doi.org/10.1177/0146167293196003

Cudak, H. (2012). Zaburzenie struktury rodziny jako konsekwencja makrospołecznych uwarunkowań. Pedagogika Rodziny, 2(4), 7–17. DOI: https://doi.org/10.2478/fampe-2014-0012

Czajkowski, K. (1979). Wychowanie do rekreacji. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Drzewiecki, M. (1992). Wiejska przestrzeń rekreacyjna. Instytut Turystyki.

Durose, C., Greasley, S. i Richardson, L. (2009). Changing local governance, changing citizens. Policy Press. https://doi.org/10.56687/9781847422194 DOI: https://doi.org/10.46692/9781847422194

Dymnicka, M. (2013). Przestrzeń publiczna a przemiany miast. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Edensor, T. (2001). Performing tourism, staging tourism: (Re)producing tourist space and practice. Tourist Studies, 1, 59–81. DOI: https://doi.org/10.1177/146879760100100104

Encyklopedia PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/integracja-spoleczna;3915018.html (15.10.2022).

Fukuyama, F. (1997). Zaufanie. Kapitał społeczny jako droga do dobrobytu. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Fundacja Laboratorium Architektury 60+ (LAB 60+). (2018). Przegląd zagranicznych praktyk dotyczących organizowania społeczności lokalnej, budowania kontaktów, więzi sąsiedzkich, miksu społecznego, a także cohousingu. Rozwiązania wykorzystane w Niemczech, Szwajcarii, Danii, Szwecji, Austrii oraz w Stanach Zjednoczonych i we Włoszech. Raport z Zadania 1 realizowanego w ramach projektu „Świadczenie usług doradztwa eksperckiego w zakresie opracowania programu zasiedlenia i funkcjonowania Domu Wielopokoleniowego”. http://centrumwiedzy.org/wp-content/uploads/2017/07/DW_Raport_Zadanie-1_Przegl%C4%85d-zagranicznych-praktyk_FINALNY.pdf (15.10.2022).

Gądecki, J. (2009). Za murami – osiedla grodzone w Polsce – analiza dyskursu. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Groves, J. (2006). All Together Now? An Empirical Study of the Voting Behaviors of Homeowner Association Members. W: St. Louis Count. Review of Policy Research, 23(6), 1199–1218. https://doi.org/10.1111/j.1541-1338.2006.00252.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1541-1338.2006.00252.x

Homans, G.C. (1976). Social Behavior as Exchange. The American Journal of Sociology, 63, 6. University of Chicago Press. DOI: https://doi.org/10.1086/222355

Jacher, W. (1976). Zagadnienia integracji systemu społecznego: studium z zakresu teorii socjologii. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jacher, W. (1987). Więź społeczna w teorii i praktyce. Uniwersytet Śląski.

Jałowiecki, B. (2007). Fragmentacja i prywatyzacja przestrzeni. W: B. Jałowiecki i W. Łukowski (red.), Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Jałowiecki, B. (2009). Społeczne oblicza metropolii. Czy istnieje klasa metropolitalna? W: B. Jałowiecki (red.), Czy metropolia jest miastem? (s. 50–66). Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kasarda, J.D. i Janowitz, M. (1974). Community attachment in mass society. American Sociological Review, 39, 328–339. https://doi.org/10.2307/2094293 DOI: https://doi.org/10.2307/2094293

Kiciński, A. (2005). Od blokowiska do archipelagu Gułag nad Wisłą. Referat wygłoszony na konferencji „Od osiedla społecznego do osiedla strzeżonego”.

Kiełbasiewicz-Drozdowska, I. (2001). Zarys rozwoju refleksji teoretycznej nad problematyką rekreacji. W: I. Kiełbasiewicz-Drozdowska i W. Siwiński (red.), Teoria i metodyka rekreacji. Zagadnienia podstawowe (s. 9–27). Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu.

Kohn, M. (2004). Brave New Neighborhoods: The Privatization of Public Space. Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203495117

Kotus, J. (2006). Terytorialne podsystemy społeczne o charakterze wspólnotowym w mieście. Przegląd Geograficzny, 78, 231–245.

Kurnal, J. (red.). (1972). O sprawności i niesprawności organizacji. Szkice o biurokracji i biurokratyzmie. PWE.

Kwilecka, M. i Brożek, Z. (2007). Bezpośrednie funkcje rekreacji. Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna.

Kwilecki, K. (2011). Rozważania o czasie wolnym. Wybrane zagadnienia. Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego.

Lewicka, M. (2004). Kup Pan książkę… Mechanizmy aktywności obywatelskiej Polaków. Studia Psychologiczne, 4, 65–82.

Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Lewicka, M. i Zaborska, K. (2007). Osiedla zamknięte – czy istnieje alternatywa? Kolokwia Psychologiczne, 16, 135–152.

Low, S.M. (2003). Behind the gates. Life, Security, and the Pursuit of Happiness in Fortress America. Routledge. https://doi.org/10.1080/14036090410014953 DOI: https://doi.org/10.1080/14036090410014953

Markiewicz, E. i Niezgoda, A. (2017). Hotel jako wyreżyserowana przestrzeń turystyczna. Rola motywacji i doświadczeń turysty. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) we Wrocławiu, 473, 339–346. https://doi.org/10.15611/pn.2017.473.31 DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2017.473.31

McCamant, K., Durrett, C. i Hertzman, E. (1994). Cohousing. A Contemporary Approach to Housing Ourselves (2nd ed.), Ten Speed Press.

McKenzie, R.D. (1925). The ecological approach to the study of the human community. W: R.E. Park, E.W. Burgess i R.D. McKenzie (red.), The City (s. 63–79). University of Chicago Press.

Mehta, V. (2013). The Street: A Quintessential Social Public Space. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203067635 DOI: https://doi.org/10.4324/9780203067635

Mokras-Grabowska, J. (2018). New urban recreational spaces. Attractiveness, infrastructure arrangements, identity. The example of the city of Łódź. Miscellanea Geographica – Regional Studies on Development, 22(4), 219–224. https://doi.org/10.2478/mgrsd-2018-0017 DOI: https://doi.org/10.2478/mgrsd-2018-0017

Munksoegaard. (2021). http://www.munksoegaard.dk/en/about.html (15.10.2022).

Na miejscu. Fundacja na Rzecz Wspólnot Lokalnych. (2020). http://namiejscu.org/2020/09/30/cohousing-senioralny/ (15.10.2022).

Park, R.E. (1929). The city as a social laboratory. W: T.V. Smith, L.D. White (red.), An experiment in social science research (s. 1–19). University of Chicago Press.

Petriczko, A. (2020). Bezpieczne miejsce. http://namiejscu.org/wp-content/uploads/2020/10/19.--Lebensort-Vielfalt-_-Berlinpdf.pdf (15.10.2022).

Podemski, K. (2013). Wyreżyserowana przestrzeń turystyczna. Post-turysta. http://post-turysta.pl/artykul/Wyrezyserowana-przestrzen-turystyczna (15.10.2022).

Portes, A. (1998). Social Capital: Its Origins and Applications in Modern Sociolog. Annual Review of Sociology, 24, 1–24. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.soc.24.1.1

Praktyki wspólnego mieszkania. Reportaże ze świata o cohousingu senioralnym. (2020). Zapis dyskusji, która odbyła się na żywo online 6 października 2020 roku. https://wwb12.artmuseum.pl/pl/dokumentacja/video-praktyki-wspolnego-mieszkania (15.10.2022).

Putnam, R. (2000). Bowling Alone: Collapse and Revival of American Community. Simon & Schuster. https://doi.org/10.1145/358916.361990 DOI: https://doi.org/10.1145/358916.361990

Rohrbach, K. (2012). Closing the Gates on Democracy? Private Urban Governance and its Socio-political consequences in Suburban Buenos Aires. London School of Economics and Political Science.

Staniszkis, M. (2005). Prawo do przestrzeni publicznej. Czasopismo Techniczne, 102(9-A/2), 281–292.

Starosta, P. (1995). Poza metropolią. Wiejskie i małomiasteczkowe zbiorowości lokalne a wzory porządku makrospołecznego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Starosta, P. (2022). Kapitał społeczny w kontekście współdziałania. W: A. Kacprzak, M. Gońda i I. Kudlińska-Chróścicka (red.), Problemy społeczne. Trwałość i zmienność w dynamicznej rzeczywistości. Księga jubileuszowa z okazji 45-lecia pracy naukowej i dydaktycznej Profesor Jolanty Grotowskiej-Leder (s. 93–120). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8220-767-5.07 DOI: https://doi.org/10.18778/8220-767-5.07

Stasiak, A. (2011). Współczesna przestrzeń turystyczna. W: M. Durydiwka i K. Duda-Gromada (red.), Przestrzeń turystyczna. Czynniki, różnorodność, zmiany (s. 39–52). Uniwersytet Warszawski.

Suchecki, J. (2020). Co-housing jako forma wspierania opieki sąsiedzkiej. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz, 1, 45–54. https://doi.org/10.21008/j.2658-2619.2020.1.4

Szczepańska, M. (2012). Osiedla grodzone: świadomościowe aspekty podziałów społeczno-przestrzennych i więź sąsiedzka. Przestrzeń Społeczna, 2/1(3), 102–125.

Szczepańska, M. (2018). Lokalna aktywność obywatelska – czynniki, pułapki, zróżnicowanie. O wzorach zaangażowania charakterystycznych dla wspólnot mieszkaniowych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 64, 105–119. https://doi.org/10.18778/0208-600X.64.07 DOI: https://doi.org/10.18778/0208-600X.64.07

Turski, R. (1961). Dynamika przemian społecznych w Polsce. Wiedza Powszechna.

Twardoch, A. (2017). Oddolne budownictwo mieszkaniowe: potencjał i perspektywy. W: B. Audycka i M. Ruszkowska-Cieślak, Mieszkalnictwo w Polsce. Dobre praktyki (s. 61–82). Habitat for Humanity Poland. https://habitat.pl/wp-content/uploads/2018/01/Mieszkalnictwo-w-Polsce-Dobre--praktyki.pdf (15.10.2022).

Wallis, A. (1990). Socjologia przestrzeni. Niezależna Oficyna Wydawnicza.

Warszyńska, J. i Jackowski, A. (1979). Podstawy geografii turyzmu. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wieczorkiewicz, A. (2012). Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży. Wydawnictwo TAiWPN Universitas.

Włodarczyk, B. (2009). Przestrzeń turystyczna – istota, koncepcje, determinanty rozwój. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Włodarczyk, B. (2014). Przestrzeń w turystyce, turystyka w przestrzeni – o potrzebie definicji, delimitacji i klasyfikacji. Turyzm, 24(1), 25–35. https://doi.org/ 10.2478/tour-2014-0003 DOI: https://doi.org/10.18778/0867-5856.24.1.03

Zbroja, A. (2020). Potrzebna wioska. http://namiejscu.org/wp-content/uploads/2020/10/1.-Charles.Durrett.pdf (15.10.2022).

Zięba, M. (2015). Zrównoważone osiedla mieszkaniowe w formule cohousing’u. Świat Nieruchomości, 2(92), 13–20.

Znaniecki, F. (1938). Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej.