Społeczny wymiar zamkniętej przestrzeni rekreacyjnej - przykład cohousingu

Ewa Markiewicz

doi:10.58683/sp.381

Published : 2023-03-22

Vol. 42 No. 2 (2023)

The social dimension of recreational enclosed space - example of cohousing

Ewa Markiewicz

https://orcid.org/0000-0001-7600-054X

DOI: https://doi.org/10.58683/sp.381

Abstract

The aim of this article is to analyse the social dimension of enclosed recreational space. It considers cohousing, defined as a bottom-up, non-institutional residential model in which a sustainable causality-community model of social perception applies. The first part of the article presents the theoretical foundations of the concept of recreational space and the main assumptions of the idea of cohousing as an example of enclosed space. The main emphasis is on the second part of the article, where attention is focused on the social dimension of this space. In the literature, research findings on the social dimension of cohousing point to its positive orientation. Authors emphasise the interactional, identity and existential significance of cohousing. Few publications point to the negative aspects of the resulting forms of socialisation. Seeing the similarity between cohousing and gated settlements, the author draws attention to the notion of the dark side of social capital, which, due to the particular characteristics of the forms of socialisation in question, is particularly evident in this case. A noticeable paradox of modern times - the social paradox of community - is pointed out and a simplified model of the social dimension of the enclosed recreational space of cohousing is presented, as well as the need to gradate the enclosedness of the space in question. A method of analysing foundational data was used, which included publications, reports and studies on the problem addressed. The websites of individual cohousing communities were also an important source. This article only emphasises the problem of the social dimension of the recreational cohousing space. In the author's opinion, it can serve as a kind of introduction to the debate and in-depth research on the social activity of the users of this space. In future research, it seems interesting to determine the degree of enclosure of the space in question, which will guarantee the achievement of social benefits at the micro-scale and minimise the negative aspects at the macro-scale (the emergence of homogeneous communities and natural social segregation). The work is theoretical in nature and constitutes another part of the author's considerations on the concept of third places in the era of globalization.

Keywords:

cohousing, recreational space, private space, social capital

Most read articles by the same author(s)

Ewa Markiewicz, Third Places in the Home. The Idea of Cohousing , Studia Periegetica: Vol. 31 No. 3 (2020)
Ewa Markiewicz, Third Places in the Era of Virtual Communities , Studia Periegetica: Vol. 28 No. 4 (2019)
Agnieszka Niezgoda, Ewa Markiewicz, The effects of the COVID-19 pandemic in National Parks – diagnosis and forecast of sustainable tourism , Studia Periegetica: Vol. 33 No. 1 (2021)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

manuscript (Język Polski)

Citation rules

Markiewicz, E. (2023). The social dimension of recreational enclosed space - example of cohousing. Studia Periegetica, 42(2), 51–74. https://doi.org/10.58683/sp.381

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bierwiaczonek, K. (2016). Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Blakely, E.J. i Snyder, M.G. (1997). Fortress America. Gated Communities in the United States. Brookings Institutions Press. https://doi.org/10.1002/j.2325-8012.1998.tb00142.x DOI: https://doi.org/10.1002/j.2325-8012.1998.tb00142.x

Blandy, S., Lister, D., Atkinso, R. i Flint, J. (2003). Gated communities: A systematic review of the research evidence. CNR Paper. ESRC Center for Neighborhood Research.

Bollens, J. i Schmandt, H. (1982). The Metropolis: Its People, Politics and Economic Life. Harper & Row.

Boorstin, D.J. (1962). The Image: A Guide to Pseudo-Events in America. Harper & Row.

Bott, E. (1968). Family and social network. Roles, norms and external relationships in ordinary urban families. Tavistock.

Caldeira, T. (2001). City of Walls. Crime, Segregation, and Citizenship in Sao Paulo. University of California Press. https://doi.org/10.2747/0272-3638.24.2.183 DOI: https://doi.org/10.1525/9780520341593

Cieśla, A. (2020). Alternatywne formy zamieszkania osób starszych w Niemczech. Ekspertyza. https://www.researchgate.net/publication/347697042_ALTERNATYWNE_FORMY_ZAMIESZKANIA_

OSOB_STARSZYCH_W_NIEMCZECH_Dr_inz_arch_Agnieszka_Ciesla (15.10.2022).

Cieślik, D. (2014). Ludzie Politechniki. Dobry czas dla cohousingu. http://www.pryzmat.pwr.edu.pl/ludzie-politechniki/91 (17.11.2022).

Clark, M.S. i Mills, J.R. (1993). The difference between communal and exchange relationships: What it is and is not. Personality and Social Psychology Bulletin, 19, 684–691. http://dx.doi.org/10.1177/0146167293196003 DOI: https://doi.org/10.1177/0146167293196003

Cudak, H. (2012). Zaburzenie struktury rodziny jako konsekwencja makrospołecznych uwarunkowań. Pedagogika Rodziny, 2(4), 7–17. DOI: https://doi.org/10.2478/fampe-2014-0012

Czajkowski, K. (1979). Wychowanie do rekreacji. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Drzewiecki, M. (1992). Wiejska przestrzeń rekreacyjna. Instytut Turystyki.

Durose, C., Greasley, S. i Richardson, L. (2009). Changing local governance, changing citizens. Policy Press. https://doi.org/10.56687/9781847422194 DOI: https://doi.org/10.46692/9781847422194

Dymnicka, M. (2013). Przestrzeń publiczna a przemiany miast. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Edensor, T. (2001). Performing tourism, staging tourism: (Re)producing tourist space and practice. Tourist Studies, 1, 59–81. DOI: https://doi.org/10.1177/146879760100100104

Encyklopedia PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/integracja-spoleczna;3915018.html (15.10.2022).

Fukuyama, F. (1997). Zaufanie. Kapitał społeczny jako droga do dobrobytu. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Fundacja Laboratorium Architektury 60+ (LAB 60+). (2018). Przegląd zagranicznych praktyk dotyczących organizowania społeczności lokalnej, budowania kontaktów, więzi sąsiedzkich, miksu społecznego, a także cohousingu. Rozwiązania wykorzystane w Niemczech, Szwajcarii, Danii, Szwecji, Austrii oraz w Stanach Zjednoczonych i we Włoszech. Raport z Zadania 1 realizowanego w ramach projektu „Świadczenie usług doradztwa eksperckiego w zakresie opracowania programu zasiedlenia i funkcjonowania Domu Wielopokoleniowego”. http://centrumwiedzy.org/wp-content/uploads/2017/07/DW_Raport_Zadanie-1_Przegl%C4%85d-zagranicznych-praktyk_FINALNY.pdf (15.10.2022).

Gądecki, J. (2009). Za murami – osiedla grodzone w Polsce – analiza dyskursu. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Groves, J. (2006). All Together Now? An Empirical Study of the Voting Behaviors of Homeowner Association Members. W: St. Louis Count. Review of Policy Research, 23(6), 1199–1218. https://doi.org/10.1111/j.1541-1338.2006.00252.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1541-1338.2006.00252.x

Homans, G.C. (1976). Social Behavior as Exchange. The American Journal of Sociology, 63, 6. University of Chicago Press. DOI: https://doi.org/10.1086/222355

Jacher, W. (1976). Zagadnienia integracji systemu społecznego: studium z zakresu teorii socjologii. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jacher, W. (1987). Więź społeczna w teorii i praktyce. Uniwersytet Śląski.

Jałowiecki, B. (2007). Fragmentacja i prywatyzacja przestrzeni. W: B. Jałowiecki i W. Łukowski (red.), Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Jałowiecki, B. (2009). Społeczne oblicza metropolii. Czy istnieje klasa metropolitalna? W: B. Jałowiecki (red.), Czy metropolia jest miastem? (s. 50–66). Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kasarda, J.D. i Janowitz, M. (1974). Community attachment in mass society. American Sociological Review, 39, 328–339. https://doi.org/10.2307/2094293 DOI: https://doi.org/10.2307/2094293

Kiciński, A. (2005). Od blokowiska do archipelagu Gułag nad Wisłą. Referat wygłoszony na konferencji „Od osiedla społecznego do osiedla strzeżonego”.

Kiełbasiewicz-Drozdowska, I. (2001). Zarys rozwoju refleksji teoretycznej nad problematyką rekreacji. W: I. Kiełbasiewicz-Drozdowska i W. Siwiński (red.), Teoria i metodyka rekreacji. Zagadnienia podstawowe (s. 9–27). Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu.

Kohn, M. (2004). Brave New Neighborhoods: The Privatization of Public Space. Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203495117

Kotus, J. (2006). Terytorialne podsystemy społeczne o charakterze wspólnotowym w mieście. Przegląd Geograficzny, 78, 231–245.

Kurnal, J. (red.). (1972). O sprawności i niesprawności organizacji. Szkice o biurokracji i biurokratyzmie. PWE.

Kwilecka, M. i Brożek, Z. (2007). Bezpośrednie funkcje rekreacji. Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna.

Kwilecki, K. (2011). Rozważania o czasie wolnym. Wybrane zagadnienia. Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego.

Lewicka, M. (2004). Kup Pan książkę… Mechanizmy aktywności obywatelskiej Polaków. Studia Psychologiczne, 4, 65–82.

Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Lewicka, M. i Zaborska, K. (2007). Osiedla zamknięte – czy istnieje alternatywa? Kolokwia Psychologiczne, 16, 135–152.

Low, S.M. (2003). Behind the gates. Life, Security, and the Pursuit of Happiness in Fortress America. Routledge. https://doi.org/10.1080/14036090410014953 DOI: https://doi.org/10.1080/14036090410014953

Markiewicz, E. i Niezgoda, A. (2017). Hotel jako wyreżyserowana przestrzeń turystyczna. Rola motywacji i doświadczeń turysty. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) we Wrocławiu, 473, 339–346. https://doi.org/10.15611/pn.2017.473.31 DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2017.473.31

McCamant, K., Durrett, C. i Hertzman, E. (1994). Cohousing. A Contemporary Approach to Housing Ourselves (2nd ed.), Ten Speed Press.

McKenzie, R.D. (1925). The ecological approach to the study of the human community. W: R.E. Park, E.W. Burgess i R.D. McKenzie (red.), The City (s. 63–79). University of Chicago Press.

Mehta, V. (2013). The Street: A Quintessential Social Public Space. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203067635 DOI: https://doi.org/10.4324/9780203067635

Mokras-Grabowska, J. (2018). New urban recreational spaces. Attractiveness, infrastructure arrangements, identity. The example of the city of Łódź. Miscellanea Geographica – Regional Studies on Development, 22(4), 219–224. https://doi.org/10.2478/mgrsd-2018-0017 DOI: https://doi.org/10.2478/mgrsd-2018-0017

Munksoegaard. (2021). http://www.munksoegaard.dk/en/about.html (15.10.2022).

Na miejscu. Fundacja na Rzecz Wspólnot Lokalnych. (2020). http://namiejscu.org/2020/09/30/cohousing-senioralny/ (15.10.2022).

Park, R.E. (1929). The city as a social laboratory. W: T.V. Smith, L.D. White (red.), An experiment in social science research (s. 1–19). University of Chicago Press.

Petriczko, A. (2020). Bezpieczne miejsce. http://namiejscu.org/wp-content/uploads/2020/10/19.--Lebensort-Vielfalt-_-Berlinpdf.pdf (15.10.2022).

Podemski, K. (2013). Wyreżyserowana przestrzeń turystyczna. Post-turysta. http://post-turysta.pl/artykul/Wyrezyserowana-przestrzen-turystyczna (15.10.2022).

Portes, A. (1998). Social Capital: Its Origins and Applications in Modern Sociolog. Annual Review of Sociology, 24, 1–24. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.soc.24.1.1

Praktyki wspólnego mieszkania. Reportaże ze świata o cohousingu senioralnym. (2020). Zapis dyskusji, która odbyła się na żywo online 6 października 2020 roku. https://wwb12.artmuseum.pl/pl/dokumentacja/video-praktyki-wspolnego-mieszkania (15.10.2022).

Putnam, R. (2000). Bowling Alone: Collapse and Revival of American Community. Simon & Schuster. https://doi.org/10.1145/358916.361990 DOI: https://doi.org/10.1145/358916.361990

Rohrbach, K. (2012). Closing the Gates on Democracy? Private Urban Governance and its Socio-political consequences in Suburban Buenos Aires. London School of Economics and Political Science.

Staniszkis, M. (2005). Prawo do przestrzeni publicznej. Czasopismo Techniczne, 102(9-A/2), 281–292.

Starosta, P. (1995). Poza metropolią. Wiejskie i małomiasteczkowe zbiorowości lokalne a wzory porządku makrospołecznego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Starosta, P. (2022). Kapitał społeczny w kontekście współdziałania. W: A. Kacprzak, M. Gońda i I. Kudlińska-Chróścicka (red.), Problemy społeczne. Trwałość i zmienność w dynamicznej rzeczywistości. Księga jubileuszowa z okazji 45-lecia pracy naukowej i dydaktycznej Profesor Jolanty Grotowskiej-Leder (s. 93–120). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8220-767-5.07 DOI: https://doi.org/10.18778/8220-767-5.07

Stasiak, A. (2011). Współczesna przestrzeń turystyczna. W: M. Durydiwka i K. Duda-Gromada (red.), Przestrzeń turystyczna. Czynniki, różnorodność, zmiany (s. 39–52). Uniwersytet Warszawski.

Suchecki, J. (2020). Co-housing jako forma wspierania opieki sąsiedzkiej. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz, 1, 45–54. https://doi.org/10.21008/j.2658-2619.2020.1.4

Szczepańska, M. (2012). Osiedla grodzone: świadomościowe aspekty podziałów społeczno-przestrzennych i więź sąsiedzka. Przestrzeń Społeczna, 2/1(3), 102–125.

Szczepańska, M. (2018). Lokalna aktywność obywatelska – czynniki, pułapki, zróżnicowanie. O wzorach zaangażowania charakterystycznych dla wspólnot mieszkaniowych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 64, 105–119. https://doi.org/10.18778/0208-600X.64.07 DOI: https://doi.org/10.18778/0208-600X.64.07

Turski, R. (1961). Dynamika przemian społecznych w Polsce. Wiedza Powszechna.

Twardoch, A. (2017). Oddolne budownictwo mieszkaniowe: potencjał i perspektywy. W: B. Audycka i M. Ruszkowska-Cieślak, Mieszkalnictwo w Polsce. Dobre praktyki (s. 61–82). Habitat for Humanity Poland. https://habitat.pl/wp-content/uploads/2018/01/Mieszkalnictwo-w-Polsce-Dobre--praktyki.pdf (15.10.2022).

Wallis, A. (1990). Socjologia przestrzeni. Niezależna Oficyna Wydawnicza.

Warszyńska, J. i Jackowski, A. (1979). Podstawy geografii turyzmu. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wieczorkiewicz, A. (2012). Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży. Wydawnictwo TAiWPN Universitas.

Włodarczyk, B. (2009). Przestrzeń turystyczna – istota, koncepcje, determinanty rozwój. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Włodarczyk, B. (2014). Przestrzeń w turystyce, turystyka w przestrzeni – o potrzebie definicji, delimitacji i klasyfikacji. Turyzm, 24(1), 25–35. https://doi.org/ 10.2478/tour-2014-0003 DOI: https://doi.org/10.18778/0867-5856.24.1.03

Zbroja, A. (2020). Potrzebna wioska. http://namiejscu.org/wp-content/uploads/2020/10/1.-Charles.Durrett.pdf (15.10.2022).

Zięba, M. (2015). Zrównoważone osiedla mieszkaniowe w formule cohousing’u. Świat Nieruchomości, 2(92), 13–20.

Znaniecki, F. (1938). Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej.