Fizyczno-utylitarny wzór kultury a doświadczenia wojny w byłej Jugosławii

Lidia Pac-Pomarnacka; Agnieszka Augustyn; Dariusz Rutkowski

doi:10.5604/01.3001.0015.6040

Data publikacji : 2021-09-30

Tom 35 Nr 3 (2021)

Fizyczno-utylitarny wzór kultury a doświadczenia wojny w byłej Jugosławii

Lidia Pac-Pomarnacka

Agnieszka Augustyn

Dariusz Rutkowski

DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.6040

Abstrakt

W świecie nauki problem kultury i tworzonych przez społeczeństwa wzorów kulturowych zajmuje istotne miejsce. Wielu autorów udowodniło, że wzory kultury dotyczą również ciała. Ciało, dzięki uczestnictwu w kulturze, tworzy wzory kultury fizycznej. Celem artykułu jest identyfikacja wzorów kultury fizycznej Floriana Znanieckiego oraz wzorów wartości ciała Andrzeja Pawłuckiego na kulturowo odmiennym terenie, jakim są kraje byłej Jugosławii. Szczególnej analizie zostały poddane społeczności miejskie Sarajewa, Vukovaru i Zaprešicia. W czasie badań etnograficznych podjęto próbę rozpoznania, czy warunki wojny lat 90. stanowiły przeszkodę w wypełnianiu wzorów kultury fizycznej przez ludność cywilną Sarajewa (ze szczególnym uwzględnieniem kobiet i dziewcząt) i czy ludność ta pielęgnowała wzór fizyczno-utylitarny. W badaniach wykorzystano obserwację, wywiad narracyjny oraz analizę tekstów źródłowych. Wyniki eksploracji pokazały, że wzór utylitarny wypełniany był przez kobiety i dziewczęta w oblężonym Sarajewie, zakładał sprawność i gotowość cielesną do walki. Ów wzór spotkał się również ze swoim odbiciem w krzywym zwierciadle, na skutek interpretacji rzeczywistości wojennej przez dzieci.

Słowa kluczowe:

wzory kultury fizycznej, wzór utylitarny, wojna w byłej Jugosławii, Sarajewo, zabawa w wojnę

Inne teksty tego samego autora

Agnieszka Augustyn, Dariusz Rutkowski, Lidia Pac-Pomarnacka, Zróżnicowanie zachowań zdrowotnych młodzieży na tle warunków życia i percepcji środowiska miejsca zamieszkania , Studia Periegetica: Tom 35 Nr 3 (2021)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Pac-Pomarnacka, L., Augustyn, A., & Rutkowski, D. (2021). Fizyczno-utylitarny wzór kultury a doświadczenia wojny w byłej Jugosławii. Studia Periegetica, 35(3), 61–86. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.6040

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrijanić, B. (2012).Wytatuowany znak wiary. Gość Niedzielny, nr 14

Andrijašević, M. (1996). Sportska rekreacija u mjestu rada i stanovanja. Fakultet za fizičku kulturu Sveučilišta u Zagrebu

Babbie, E. (2009). Podstawy badań społecznych. Wydawnictwo Naukowe PWN

Balić, E. (2008). Sjećanja. Klub skakača u vodu Mostari

Benedict, R. (2005). Wzory kultury. Wydawnictwo Muza S. A.

Bhattacharjee, A. (2014). Druga ojczyzna. Polskie dzieci tułacze w Indiach. Wydawnictwo Poznańskie

Bielenin, K. (2008). Muškobana, virginja, tobelija. OPCIT, 1, 20.

Bielski, J. i Blada, E. (2014). Zdrowie i kultura fizyczna na przestrzeni dziejów. Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Bošković, I.J. (2003). Sinjska alka. Iz povijesti Sinja i Sinjeske alke. Cetinska vrila, 2(22)

Breczko, S. (2009). Ciało w socjologii – między indywidualizacją a polityzacją. Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka, 1(59), 19-28

Bronikowska, M. (2013). Słowiańskie tradycje ludowych form kultury fizycznej na przykładzie wybranych narodów. AWF Poznań

Buksik, D. (1997). Wybrane psychologiczne teorie rozwoju moralnego człowieka, Seminare. Poszukiwania naukowe, 13, 147-166. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Seminare_Poszukiwania_naukowe/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r1997-t13/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r1997-t13-s147-166/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r1997-t13-s147-166.pdf

Caillois, R. (1997). Gry i ludzie. Oficyna Wydawnicza Volumen

Czekalski, T. (2009). Wprowadzenie. W: P. Simić, Tito. Zagadka stulecia, Wydawnictwo Dolnośląskie

Čorkalo Biruški D., Ajduković D. (2008) Promjene međuetničke diskriminacije u djece i međuetnički stavovi ponašanja njihovih roditelja. Ljetopis socijalnog rada, 15(3), 377-400

Djedović, D., Popo, A. i Novaković, R. (2016). Trening mladih plivača. Universitet „Džemal Bjedić” u Mostaru, Nastavnički Fakultet

Domagalska, K. (2010). Spodnie dają mi wolność. Wysokie Obcasy, 51(554), 8-13

Eagleton, T. (2012). Po co nam kultura? Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA

Frołowicz, T. (2005). Wzory kultury fizycznej w programach wychowania fizycznego. Roczniki Naukowe AWF w Poznaniu, 54, 41-54

Grčić, M. (2012). Tonko Maroević i Sinjska alka. Književna republika, 10, 63-66

Hofstede, G. i Hofstede, G. (2007). Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne

Huizinga, J. (2011). Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury. Aletheia

Ibrahimbegovic-Gafic, F. (2011). Iskustva rata u Bosni i Hercegovini njegove refleksije na tjelesne aktivnosti djevojaka i žena. W: T. Benn, G. Pfister, H. Jawad (red.), Muslim Women and Sport (s. 225-235). Routlege

Jędrysik, M. (1998). Prawo gór, prawo krwi. Magazyn, nr 50, dodatek do Gazety Wyborczej nr 290

Kobučar, N. (2009). Humanistički orijentirana anatomija. Čemu. Časopis studenata filozofije,8(16/17), 217-223

Kožić, M. (1993). Odraz hrvatske ratne zbilje na dječje igre ratovanja. Radovi Hrvatskog Društva Folklorista, vol. 1

Krawczyk Z., Dziubiński Z. (2011). Socjologia kultury fizycznej. Wydawnictwo AWF

Lipoński, W. (2003). World Sports Encyclopedia. Oficyna Wydawnicza Atena

Lipoński, W. (2004) Rochwist i palant. Studium etnologiczne dawnych polskich sportów i gier ruchowych na tle tradycji europejskiej. Akademia Wychowania Fizycznego, Poznań

Marjanić, S. (1997). Tetovirana duša. Frakcija: magazin za izvedbene umjetnosti, nr 4

Marijanović, I. (1993). Igra – ishodište kulture. W: Odgajati špotrom. oprac. I. Marijanović. Katehetski salezijanski centar

Milanović A. (red). (1946). Ručni rad i fiskultura u pionirskoj organizacji. Centralni Odbor USAOJ-a

Nowocień, J. (2013). Studium o pedagogice kultury fizycznej. Wydawnictwo AWF

P.Z. (1992). Hajdučija došljaka. Večernji list, 11 października, s. 9

Pac-Pomarnacka, L. (2013). Kult męskości. Tradycja Virdżiny w społeczności albańskiej ZADRUGA w aspekcie prawa KANUN. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 43, 4-11

Pac-Pomarnacka, L. (2016). Wzory kultury fizycznej a role społeczne w grupach etnicznych Bałkanów: Boszniaków, Chorwatów, Czarnogórców. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 52, 21-41

Pac-Pomarnacka, L. (2018). Tradycyjny tatuaż Chorwatów zamieszkujących Bośnię i Hercegowinę jako wzór kultury fizycznej. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 18(18), 228-243

Pawłucki, A. (1994). Rozważania o wychowaniu. Wydawnictwo AWF

Pawłucki, A. (2013). Nauki o kulturze fizycznej. Wydawnictwo AWF

Pawłucki, A. (2015). Kultura cielesności w polityce konserwatyzmu. W: Z. Dziubiński, K.W. Jankowski (red.), Kultura fizyczna a polityka (s. 181-196). Wydawnictwo AWF

Petrić, M. (1973). Običaj tatuiranja kod balkanskih naroda. Sarajevo

Pośpiech, J. (2003). Wychowanie fizyczne i sport szkolny w krajach europejskich – wybrane problemy. Politechnika Opolska

Rokeach, M. (1972). Attitudes and Values. A Theory of organization and Change. Jossey-Bass

Sartwell, C. (2003). Umjetnost unakažavanja. Tvrđa. Časopis za književnost, umjetnost, znanje, nr 1-2

Savić, D. (red.) (1987). Modeli fizičke kulture. T. I-III. Republička samoupravna interesna zajednica fizičke kulture Hrvatske

Stipić, B. (1991). Teroristi neće proći. Zagreb

Sztompka, P. (2003). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Znak

Sztompka, P. (2019). O pojęciu kultury raz jeszcze. Studia Socjologiczne, 1(232), 7-23. https://doi.org/10.24425/122488

Šarčević, P. (2009). Virdžina – žena koje nema. Digitalna biblioteka Montenegrina http://www.montenegrina.net/pages/pages1/antropologija/virdzina_zena_koje_nema_p_sarcevic.htm

Szuchta, R. (2020), Zabawy dzieci podczas wojny jako źródło badań nad Zagładą. W: A. Bartuś (red.), Pola wolności, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu

Trdina, J. (1980). Bachovi, husari i ilirci. GZH

Vučić P. (1998). Hrvatski duh alke: simbolika i filozofija hrvatske povijesti. Consilium

Vujačić, L. (2008). Kultura tijela i „moć” fizičke ljepote u savremenom društvu – ogled iz antropologije tijela. Sociološka luča, II/1, 108-118

Vukušić, A.-M. (2002). Transformacija pojma viteštva u Sinjskoj alki. Etnološka tribina, 25(32), s. 9-26

Wieczorkiewicz, A. (2009). Kultura ucieleśniona. Wprowadzenie. Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka, 1(59), 5-7

Young, A. (2001). Women Who Become Men. Albanian Sworn Virgins. Dress, Body, Culture

Znaniecki, F. (1973). Socjologia wychowania, t. 1-2. PWN