Tourists’ Attitudes towards Visitor Management and Restrictions in the National Parks in the Carpathian Mountains

Miłosz Jodłowski; Zygmunt Kruczek; Adam Szromek; Katarzyna Gmyrek

doi:10.58683/sp.385

Data publikacji : 2023-04-24

Tom 42 Nr 2 (2023)

Postawy turystów wobec zasad udostępniania parków narodowych w polskich Karpatach

Miłosz Jodłowski

https://orcid.org/0000-0003-3900-8256

Zygmunt Kruczek

https://orcid.org/0000-0003-3015-2139

Adam Szromek

https://orcid.org/0000-0003-4989-9785

Katarzyna Gmyrek

https://orcid.org/0000-0002-6053-6208

DOI: https://doi.org/10.58683/sp.385

Abstrakt

Celem badań było określenie znajomości przepisów przez turystów, ich stosunku do nich oraz deklarowanego stopnia ich przestrzegania. W artykule dokonano analizy porównawczej zasad udostępniania dla turystyki czterech karpackich parków narodowych (Tatrzańskiego, Pienińskiego, Babiogórskiego, Bieszczadzkiego) oraz przedstawiono wyniki ankiety przeprowadzonej wśród 403 turystów, którzy odwiedzili parki w lipcu i sierpniu 2021 r. Przepisy regulujące ruch turystyczny w czterech parkach narodowych znacznie się różnią. Nastawienie turystów do obowiązujących ograniczeń było ogólnie pozytywne, a większość respondentów stwierdziła, że przestrzega wszystkich lub większości z nich. Wyniki te są jednak niespójne z deklarowaną znajomością ograniczeń, która była bardzo niska wśród znacznego odsetka respondentów.

Inne teksty tego samego autora

Bartłomiej Walas, Zygmunt Kruczek, Wpływ pandemii Covid-19 na turystykę w Krakowie w świetle opinii przedsiębiorców turystycznych , Studia Periegetica: Tom 30 Nr 2 (2020)
Agnieszka Nowak, Zygmunt Kruczek, Budowanie transgranicznych marek turystycznych na przykładzie marki EtnoCarpathia , Studia Periegetica: Tom 38 Nr 2 (2022)
Zygmunt Kruczek, Krzysztof Borkowski, Leszek Mazanek , Turystyka w regionie małopolskim w czasie pandemii COVID-19 , Studia Periegetica: Tom 37 Nr 1 (2022)
Zygmunt Kruczek, Leszek Mazanek, Anna Czulińska-Bukowska, Ocena popytu na usługi przewodników turystycznych i pilotów wycieczek , Studia Periegetica: Tom 28 Nr 4 (2019)
Zygmunt Kruczek, Leszek Mazanek, Kraków jako turystyczny obszar metropolitalny. Wpływ turystyki na gospodarkę miasta , Studia Periegetica: Tom 26 Nr 2 (2019)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

manuscript (English)

Zasady cytowania

Jodłowski, M., Kruczek, Z., Szromek, A., & Gmyrek, K. (2023). Postawy turystów wobec zasad udostępniania parków narodowych w polskich Karpatach. Studia Periegetica, 42(2), 7–30. https://doi.org/10.58683/sp.385

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bielański, M. (2010). Ruch Narciarzy Wysokogórskich w Tatrzańskim Parku Narodowym, Folia Turistica, 22, 185–205.

Carrascosa-López, C.; Carvache-Franco, M.; MondéjarJiménez, J.; & Carvache-Franco J. (2021). Understanding Motivations and Segmentation in Ecotourism Destinations. Application to Natural Parks in Spanish Mediterranean Area. Sustainability, 13, 4802. doi.org/10.3390/su13094802 DOI: https://doi.org/10.3390/su13094802

Eagles, P.F., McCool, S.F., Haynes, C.D. (2002). Sustainable Tourism in Protected Areas. Guidelines for Planning and Management, World Commission on Protected Areas, IUCN, Best Practice Protected Area Guidelines Series, 8, ss. 183. DOI: https://doi.org/10.1079/9780851995892.0000

Gawrysiak-Zabłocka, A. (2020). Regulacje prawne dotyczące udostęNPiania polskich parków narodowych dla celów turystycznych (ze szczególnym uwzględnieniem Tatrzańskiego Parku Narodowego), [w:] P. Dąbrowski (red.), Zaczęło się od Tatr. Historia i współczesność ochrony przyrody w Polsce, COTG Kraków, s.176-200.

Jodłowski, M. (2007a). Górna granica kosodrzewiny w Tatrach, na Babiej Górze i w Karkonoszach – struktura i dynamika ekotonu, Wydawnictwo IGiGP UJ.

Jodłowski, M. (2007b). Monitoring ruchu wspinaczkowego w Tatrzańskim Parku Narodowym w sezonie letnim 2006 r., [w:] J. Pociask-Karteczka, A. Matuszyk, P. Skawiński (red.), Stan i perspektywy rozwoju turystyki w Tatrzańskim Parku Narodowym, Studia i Monografie, 46, Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie, 131-142.

Jodłowski, M. (2010), Climbers’ attitudes toward nature conservation and management in Tatra National Park, Poland, [w:] M. Goossen, B. Elands, R. van Marwijk (red.), Recreation, tourism and nature in a changing world, Proceedings of the fifth international conference on Monitoring and Management of Visitor flows in recreational and protected areas, May 30–June 3, 2010, Wageningen, The Netherlands, 207–208.

Jodłowski, M. (2011), Zasady dobrej praktyki w zarządzaniu ruchem wspinaczkowym na obszarach chronionych, Wydawnictwo IGiGP UJ.

Jodłowski, M., Bielański, M., Balon, J., Wlazło, E., Turkot, A. (2014), Monitoring of the off-trail tourism in the Tatra National Park (Poland), IGU 2014 Book of Abstracts. Cracow: IGU.

Jodłowski, M. (2016). Management strategies for outdoor recreation in Central European high-mountain national parks, [w:] D. Vasiljevic (red.), Monitoring and Management of Visitors in Recreational and Protected Areas, 26-29 September 2016, Novi Sad, 86–88.

Jodłowski, M. (2020). Udostępnianie górskich parków narodowych w Europie. Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Kraków.

Kondracki, J. (1991), Typologia i regionalizacja środowiska przyrodniczego, [w:] L. Starkel, (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 561–603.

Kruczek, Z. (2021). Frekwencja w polskich atrakcjach turystycznych w 2021 r. Polska Organizacja Turystyczna, Warszawa-Kraków.

Kruczek, Z., & Kisielewska-Przybyło K. (2019). Ruch turystyczny i jego konsekwencje w parkach narodowych. [w:] Parki narodowe i otoczenie społeczno-gospodarcze. skazani na dialog. Sucha Beskidzka 2019, 160 – 173.

Lebrun, A.-M.; Su, C.-J.; Bouchet, P. A. (2021). More Sustainable Management of Domestic Tourists in Protected Natural Parks: A New Trend in Sport Tourism after the Covid-19 Pandemic? Sustainability, 13, 7750. https://doi.org/ 10.3390/su13147750 DOI: https://doi.org/10.3390/su13147750

Leung, Y.-F., Spenceley A., Hvenegaard G., Buckley R. (2018). Tourism and visitor management in protected areas: Guidelines for sustainability, Best Practice Protected Area Guidelines, Series No. 27, Gland, Switzerland, IUCN, ss. 120. DOI: https://doi.org/10.2305/IUCN.CH.2018.PAG.27.en

Manning, R.E. (2014). Research to guide management of outdoor recreation and tourism in parks and protected areas, Koedoe, 56, 2, Art.#1159, http://dx.doi.org/10.4102/koedoe.v56i2.1159, dostęp 31.05.2019. DOI: https://doi.org/10.4102/koedoe.v56i2.1159

Mocior, E., Franczak, P., Hibner, J., Krąż, P., Nowak, A., Rechciński, M., Tokarczyk, N. (2013), Efemeryczny krajobraz wschodu słońca jako czynnik motywujący turystów do nocnych wejść na Babią Górę. Problemy Ekologii Krajobrazu. Rekreacja w krajobrazach o wysokim potencjale. Tom XXXIV. 197–203.

Muhar, A., Schauppenlehner, T., Brandenburg, C., Arnberger A. (2007). Alpine summer tour-ism: the mountaineers’ perspective and consequences for tourism strategies in Austria, Forest, Snow and Landscape Research, 81, 7–17.

Niezgoda, A., & Nowacki, M. (2020). Experiencing nature: physical activity, beauty and ten-sion in Tatras National Park. Analysis of TripAdvisor reviews, Sustainability, 12(2), 601, 1-15. https://doi.org/10.3390/su12020601 DOI: https://doi.org/10.3390/su12020601

Oleśniewicz, P., Pytel, S., Markiewicz-Patkowska, J., Szromek, A.R., & Jandová S. (2020). A Model of the Sustainable Management of the Natural Environment in National Parks—A Case Study of National Parks in Poland. Sustainability, 12, 2704; doi:10.3390/su12072704 DOI: https://doi.org/10.3390/su12072704

Pichler-Koban, C., & Jungmeier, M. (2017). Alpine parks between yesterday and tomorrow – a conceptual history of Alpine national parks via tourism in charismatic parks in Austria, Germany and Switzerland, Eco.mont, Journal on Protected Mountain Areas Research, 9, special issue, 17–29. DOI: https://doi.org/10.1553/eco.mont-9-sis17

Razowski, J. (red.) (2000). Flora i fauna Pienin, Monografie Pienińskie, 1, Pieniński Park Narodowy.

Richling, A., Solon, J., Macias, A., Balon, J., Borzyczkowski, J., Kistowski, M. (red.) (2021). Regionalna geografia fizyczna Polski, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.

Salim, E., Mayer, M., Sacher, P., & Ravanel,. L. (2022). Visitors’ motivations to engage in glacier tourism in the European Alps: comparison of six sites in France, Switzerland, and Aus-tria, Journal of Sustainable Tourism, doi:10.1080/09669582.2022.2044833. DOI: https://doi.org/10.1080/09669582.2022.2044833

Solon, J., Borzyszkowski, J., Bidłasik, M., Richling, A., Badora, K., Balon J., Brzezińska-Wójcik, T., Chabudziński, Ł., Dobrowolski, R., Grzegorczyk, I., Jodłowski, M., Kistowski, M., Kot, R., Krąż, P., Lechnio, J., Macias, A., Majchrowska, A., Malinowska,, E., Migoń P., Myga-Piątek, U., Nita, J., Papińska, E., Rodzik, J., Strzyż ,M., Terpiłowski, S., & Ziaja W. (2018). https://rcin.org.pl/Content/65112/WA51_84317_r2018-t91-no2_G-Polonica-Solon.pdf (accessed on 15 March 2022). Physico-geographical mesoregions of Poland: Verifi-cation and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, Geographia Polonica, 91, 2, s. 143-170. DOI: https://doi.org/10.7163/GPol.0115

Spenceley, A., Kohl, J, Mc Arthur, S., Myles, P., Notarianni, M., Paleczny, D., Pickering, C., Worboys, G.L., 2015, Visitor Management, [w:] G. L. Worboys, M. Lockwood, A. Kothari, S. Feary, I. Pulsford (red.), Protected Area Governance and Management, ANU Press, Canberra, Chapter 23, 715–750. DOI: https://doi.org/10.22459/PAGM.04.2015.23

Sterl, P., Eder, R., Arnberger, A., (2010). Exploring factors influencing the attitude of ski tourers towards the ski touring management measures of the Gesäuse National Park, Eco.mont Journal on Protected Mountain Areas Research, 2, 1, 31–38. DOI: https://doi.org/10.1553/eco.mont-2-1s31

Taczanowska, K., González, L-M., García-Massó, X., Zięba, A., Brandenburg, C., Muhar, A., Pellicer-Chenoll, M., Toca-Herrera, J-L. (2019). Nature-based Tourism or Mass Tourism in Nature? Segmentation of Mountain Protected Area Visitors Using Self-Organising Maps (SOM). Sustainability, 11(5), 1314; https://doi. Org/10.3390/su11051314 DOI: https://doi.org/10.3390/su11051314

Taczanowska, K., Bielanski, M., Hibner, J., Jodłowski, M., Zwijacz-Kozica, T., (2019). Winter Tourism Management and Challenges in the Tatra National Park, [w:] U. Proebstl-Haider, H. Richins, S. Tuerk, Winter Tourism Management and Challenges, CABI, s. 245 – 256. DOI: https://doi.org/10.1079/9781786395207.0246

Troll, C., (1972). Geoecology and the world-wide differentiation of high-mountain ecosystems, [w:] C. Troll (red.), Geoecology of the high-mountain regions of Eurasia, Proceedings of the symposium of the International Geographical Union Commission on High-Altitude Geoecology, November, 20-22, 1969 at Mainz, Franz Steiner Verlag, Wiesbaden, 1–16.

Weaver, D.B., Lawton, L. (2017). A new visitation paradigm for protected areas, Tourism Management, 60, 140–146. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2016.11.018

Winnicki, T., Zemanek, B. (2009), Przyroda Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Wydawnictwo Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Ustrzyki Dolne.

Witkowski, Z., Mroczka, A., Adamski, P., Bielański, M., & Kolasińska A. (2010). Nielegalna dyspersja turystów – problem parków narodowych i rezerwatów przyrody w Polsce. Folia Turistica , 22, s. 35-65.

Wolski, D., 2015, Prawne uwarunkowania turystyki górskiej – czy istnieje potrzeba zmian? [in:] A. Stasiak, J. Śledzińska, B. Włodarczyk (red.), Wczoraj, dziś i jutro turystyki aktywnej i specjalistycznej, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Warszawa, 219–234.

Zawistowska, H. (2011). Przewodnictwo turystyczne w prawodawstwie unijnym, [w:] M. Szczepańska (red.), Przewodnictwo turystyczne w prawodawstwie polskim i europejskim, Biblioteka Górska Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, t. 16, Kraków, 18–35.